آلودگی هوا در پاییز یک پدیده شایع: روزي كه هوا بد است

كيفيت هوا و سلامت شما

در بسياري از کشورها، در تابستان هوا نسبت به ديگر فصلها بدترين كيفيت را دارد، اگرچه گاها این وضعیت به پاییز انتقال می یابد. وقتي پيش بيني هوا مي گويد امروز “كد قرمز” است اين چه معنايي براي سلامتي دارد؟ اگر قصد داريد به پيك نيك برويد، دوچرخه سواري كنيد يا حتي با دوستتان به پياده روي برويد، آيا بايد برنامه تان را تغييردهيد؟

جواب به عوامل بسياري بستگي دارد. به سادگي نمي توان براي همه پاسخ بله يا خير را داد. اگر بيشتر در مورد كيفيت هوا و هشدارهاي آلودگی هوا بدانيد مي تواند در گرفتن تصميم هاي بهتر براي گذراندن تابستان در بيرون از خانه به شما كمك نمايد.

رابطه آلودگی هوا و سلامتی چیست؟

تركيبي از دماي بالا، باد و نسيم كم، آلودگي و ذارت معلق در هوا مي توانند تركيباتي در هوا ايجاد كنند كه منتظر ورود به ريه هاي شما هستند. اين ذرات مي توانند نفس كشيدن را براي شما سخت نمايند و انرژي شما را بگيرند. اگر مخصوصا كيفيت هوا پايين باشد، ممكن است چند روز طول بكشد تا بدن شما دوباره بهبود يابد. و اگر مرتبا در معرض هواي ناسالم قرار گيريد، عواقب آن بر روي سلامت شما ممكن است ماهها يا حتي سالها باقي بماند.

يكي از موادي كه در بحث آلودگی هوا بسيار مورد بررسي قرارا گرفته است ازن نام دارد. ازن زماني ايجاد ميشود كه نور خورشيد واكنش شيميايي بين مولكولهاي حاوي اكسيژن با آلودگي حاصل از ماشين ها، نيروگاهها، كارخانه ها و منابع ديگر را تحريك مي كند.

ازن فقط زماني ايجاد ميشود كه نور خورشيد وجود دارد، دما بالا است و هوا ساكن است. به همين دليل است كه ازن اغلب در زمستان مشكلي ايجاد نمي كند. سطوح بالاي ازن عملكرد ريه را كاهش مي دهد و به التهاب در مجراهاي هوا منجر مي شود. اگر اين سطوح خيلي بالا باشند ممكن است دچار علائمي نظير سرفه يا گلو درد شويد. ممكن است از چشمهايتان اشك بيايد و سينه تان در زمان تنفس درد داشته باشد.

ازن و تاثیر آن بر سلامتی ما

ازن يك مولكول بسيار واكنش پذير است كه مي تواند جدار مجراهاي هوا و ريه هايتان را تحريك نمايد. اگر مشكل ريوي مثل آسم داريد، اين آسيب مي تواند مضر باشد. اگر افرادي كه آسم آنها به خوبي كنترل نشده است در معرض فقط ميزان كمي ازن قرار گيرند، ميزان التهاب در ريه ها بالا رفته و مسيرهاي هوا بيشتر منقبض ميشوند. درنتيجه، مجراهاي هوا ننگ شده و تنفس مشكل تر ميشود.

تاثيرات ازن ممكن است خيلي سريع مشهود باشد و با گذشت زمان باقي مانده يا حتي بدتر شود. وقتي افراد مي شنوند كه روزي هوا بد است اغلب انتظار دارند كه در آن روز تنفس آنها تحت تاثير قرار گيرد. اما در واقع اغلب روز بعد يا دو روز بعد متوجه آن ميشوند. اين مخصوصا در مورد افراد مبتلا به آسم مصداق دارد. زماني كه سطح ازن بالا مي رود، آسم معمولا يك يا دو روز بعد از قرار گرفتن در معرض هوا بدتر يا از كنترل خارج ميشود. در چنين مواردي اغلب شاهد افزايش بستري شدن در بيمارستانها، يا تماسهاي اورژانس يا استفاده از داروهاي احيا كننده آسم هستيم.

ذرات معلق در هوا

محققان همچنين ذرات-ريز و درشت- حاصل از سوختن سوخت مثل ماشينها و آتش سوزي ها در جنگل را بررسي كرده اند. ذرات بر خلاف ازن، مي توانند در تمام طول سال سبب مشكلاتي در سلامت شوند. اين ذرات همانند ازن مشكلات ريه مخصوصا آسم را بدتر مي كنند. ازن و ذرات معلق همچنين رخدادهاي قلبي و عروقي مثل سكته مغزي و حمله قلبي را افزايش مي دهند.

محققان در تحقيقي دريافتند كه كودكاني كه در نزديكي جاده هايي زندگي مي كنند كه با ذرات آلاينده هوا احاطه شده اند، احتمال اينكه به آسم و ديگر اختلالات تنفسي دچار بشوند بيشتر است. آنها دريافتند كه اين ذرات مي توانند بر رشد ريه در كودكان تاثير بگذارند. آنها همچنين متوجه شدند كه ذرات آلاينده مي توانند سبب تصليب شراين در بزرگسالان و افت درك شناختي در افراد پير شود.

چندين تيم تحقيقاتي دريافتند كه ژنها نيز ممكن است بر واكنش به آلودگي هوا نقش داشته باشند. به نظر مي رسد كه حداقل يك ژن فرد را در برابر تاثيرات مضر ازن حفظ مي كند. متاسفانه، تا ۴۰ درصد جمعيت كپي كارآمدي از اين ژن مفيد ندارند بنابراين بيشتر در معرض آسيب ازن قرار دارند. حدودا ۲۴ ساعت پس از قرار گرفتن در معرض ازن، اين افراد التهاب بيشتري در مجراهاي تنفسي خود در مقايسه با كساني كه كپي سالمي از اين ژن را دارند خواهند داشت. محققان در حال حاضر به دنبال راههايي براي حفاظت اين افراد مستعد در برابر آسيب حاصل از ازن هستند.

نحوه کنترل آلودگی هوا

خوشبختانه، در مكانهاي بسياري در سطح كشور كنترل گرهاي كيفيت هوا نصب هستند تا سطح آلاينده هاي اصلي كنترل شود. اين اندازه گيري هاي روزانه و حتي گاهي ساعتي در روزنامه ها و تلويزيون و راديو و وب سايتها گزارش ميشود. شما مي توانيد بر اساس آنها تصميمات آگاهانه اي در مورد بهترین راه محافظت از سلامت خود بگيريد.

انواع مختلف آلاينده هاي هوا از جمله ازن، ذرات معلق و ایندریدسولفورو ارزيابي ميشوند. هر ماده براساس میزان مضر بودن آن در يك كد رنگ بندي میشود که از سطح صفر و سبز به معناي “خوب”  تا ۳۰۰  و بنفش به معناي بسيار “ناسالم” تقسيم بندي ميشود. عمولا ماده آلاينده اي كه بالاترين سطح را دارد در هر روز گزارش ميشود.

در كل در هر زمان كه سازمان محيط زيست درجه بالاي ۱۰۰ را پيش بيني مي كند به اين معنا است كه كد نارنجي، قرمز و يا بنفش است و يعني شما بايد فعاليتهاي خود را طوري تنظيم كنيد كه كمتر در معرض آلاينده هاي هوا قرار بگيريد. روزي كه كد نارنجي است و شما مشكلات ريوي مثل آسم داريد يا در گروه حساس از جمله كودكان و افراد پير قرار داريد نبايد براي مدت طولاني بيرون بمانيد. در روزي كه هشدار قرمز است نبايد در طول ساعات اوج ازن بيرون باشيد حتي اگر از سلامت كامل برخوردار هستيد. اگر مي توانيد هرس چمن هاي حياط يا دويدن را براي ساعات آخر بعد از ظهر بگذاريد يا اين كارها را در اول صبح قبل از طلوع آفتاب و شروع ترافيك انجام دهيد. سطح ازن عموما بين اواسط بعد از ظهر و اول عصر به اوج خود مي رسد.

ورزش در هوای آلوده

اگر مي خواهيد در طول روز در زماني كه در معرض خطر هستيد در بيرون ورزش كنيد، زمان و شدت تمرينات خود را كاهش دهيد. اگر معمولا ۴۵ دقيقه پياده روي مي كنيد سعي كنيد اين بار نيم ساعت ورزش داشته باشيد. از دويدن و پياده روي در جاده هاي پر ترافيك اجتناب كنيد. البته، بهترين راه براي كاهش قرار داشتن در معرض هوای آلوده ورزش داخل خانه يا در يك باشگاه است.

اگر قصد داريد بيرون برويد كيفيت هوا را در روزنامه ها يا در راديو يا سايتهاي آنلاين چك كنيد. اگر آسم يا ديگر مشكلات تنفسي را داريد در زماني كه كيفيت هوا ضعيف است بايد محتاط تر باشيد.

انتخابهاي عاقلانه

آلودگي هوا و سلامت شما

هر دسته نشان دهنده سطح مختلفي از نگراني براي سلامت شما است. وضعیت هوای شهر خود را در هر لحظه از اینجا می توانید چک کنید تا از تاثیر آلودگی هوا و سلامتی خود مطلع باشید:

• سبز (خوب). كيفيت هوا خوب است و خطري ندارد.
• زرد (متوسط). نگراني كمي براي تعداد محدودي از افراد وجود دارد.
• نارنجي (ناسالم براي افراد حساس). تاثيري بر بيشتر افراد ندارد اما افراد پير و كودكان بيشتر در معرض خطر هستند. كساني كه بيماريهاي ريوي دارند وقتي ازن به اين سطح مي رسد با بيشترين خطر مواجه هستند. مبتلايان به بيماريهاي ريوي و قلبي وقتي ذرات معلق به اين سطح مي رسند در بيشترين خطر قرار دارند.
• قرمز (ناسالم). همه ممكن است تاثيرات نامطلوب بر سلامت را تجربه كنند. تاثير آن بر گروههاي حساس بسيار جدي تر است.
• بنفش (بسيار ناسالم). اين دسته محرك يا هشدار ي براي سلامتي است بدين معنا كه مي تواند تاثيرات نامطلوب بر روي سلامت همه بگذارد.