۹ تاثير شگفت انگيز كافئين بر بدن
آيا شما هم روزتان آغاز نمي شود مگر اينكه يك يا دو فنجان قهوه يا چاي خورده باشيد؟ شما تنها نيستيد. بيشتر ايرانی ها كافئين را از چای دريافت مي كنند اما كافئين در خوردنی های ديگری نظير شكلات، قهوه، نوشيدنی هاي گازدار و حتي قرصهاي آرام بخش نيز وجود دارند. با این وجود تاثیر کافئین بر بدن شما انکارناپذیر است.
كافئين سبب ميشود هشياري بيشتری داشته باشيد. با اين حال مي تواند سبب مختل شدن خواب شده و شما را مضطرب و عصبی نمايد. مخصوصاً اگر بيش از اندازه مصرف كرده و يا به آن حساس باشيد.
مشخصاً برخي افراد نسبت به تاثيرات فيزيولوژيكي كافئين در مقايسه باديگران حساس تر هستند بنابراين بهتر است مصرف خود را به حداقل رسانده و يا از انواع بدون كافئين قهوه و چاي و شكلات استفاده كنند.
بدن شما در برابر كافئين
بايد به اين نكته توجه داشت كه تحقيقات كافي كه در آن تأثیرات كافئين و قهوه به‌صورت مجزا بررسی‌شده باشد وجود ندارد. درواقع در تحقيقات موجود بيشتر مصرف قهوه معمولي و قهوه بدون كافئين در گروه‌های کم‌خطر از لحاظ بيماري قلبي، سرطان، سكته مغزي، ديابت و بیماری‌های تنفسي و كليوي بررسی‌شده است.
پس حالا كافئين به‌تنهایی چه تأثیری بر سلامت كلي دارد؟ تحقيقات نشان می‌دهد كه تاثیر کافئین میتواند هم مثبت و هم ریسک‌هایی داشته باشد. تحقيقات نشان می‌دهد، براي اغلب بزرگ‌سالان سالم، دوز روزانه ۴۰۰ میلی‌گرم از اين محرك كه در سطح جهان به‌صورت گسترده مصرف می‌شود، ريسك بالايي ندارد. اين يعني تقریباً تا ۱۰ فنجان چاي يا قهوه.
اگر در مورد پرخطر بودن عادت مصرف كافئين خود ترديد داريد با پزشك خود در مورد مزايا و خطرات بالقوه آن مشورت نماييد.
۱-كافئين عملكرد فيزيكي را بهبود می‌دهد
كافئين به‌عنوان بهبوددهنده عملكرد شناخته‌شده است. تاثیر كافئين نه‌تنها درد را تسكين داده و خستگي حاصل از فعاليت فيزيكي را از بين می‌برد، بلكه به سوزاندن چربي در ماهيچه به‌عنوان منبع انرژي كمك می‌نماید.
در تحقيقي مکمل‌های كافئين به قهرمانان دوچرخه‌سوار داده شد. آن‌ها توانستند مدت زمان طولانی‌تر و با قدرت بيشتري نسبت به كساني كه شبه دارو دريافت كرده بودند پدال بزنند. درواقع آن‌ها از تاثیر بهبود دهندگي كافئين استفاده كرده بودند كه در قرص‌های حاوي ۴۰۰ میلی‌گرم كافئين بدون توجه به ميزان كافئيني كه از مواد غذايي خود دريافت می‌کردند داده می‌شد.
۲-به واكنش نشان دادن مغز كمك می‌کند
كافئين میتواند خواب‌آلودگی شما را از بين ببرد. تحقيقات نشان می‌دهد تا دوز ۲۰۰ میلی‌گرم میتواند سبب افزايش توجه، زمان واكنش و هوشياري شود يعني شما را قادر می‌سازد مدت زمان طولانی‌تری را بر سر وظايف طولاني خسته‌کننده و ملالت‌آور تمركز نماييد.
بااین‌وجود محققان می‌گویند اينكه كافئين میتواند براي عملكردهاي ذهني در سطح بالاتر هم مؤثر باشد. هنوز مشخص نيست. ولي برای توانايي حل مسئله و تصمیم‌گیری نيز مفيد است.
۳-كافئين میتواند درد را تخفيف داده و يا محرك آن باشد
كافئين میتواند به تخفيف ميگرن و يا سردردهاي تنشي با انقباض رگه‌ای ملتهب در مغز كمك نمايد. به همين دليل است كه در تركيب برخي از داروهاي مُسَكن درد كه بدون نياز به نسخه فروخته می‌شوند (نظير Excedrin Migraine) كافئين افزوده می‌شود. تحقيقات نشان می‌دهد با اين كار تأثیرگذاری داروها تا ۴۰% افزايش می‌یابد.
اما اگر در مصرف داروهاي مُسَكن كافئين دار زیاده‌روی كنيد، با قطع دارو دچار سردردهاي تناوبي می‌گردید. بدون اين داروها، رگ‌ها دوباره منبسط‌شده و به درد منجر می‌گردد. اگر عادت به مصرف مرتب كافئين داريد، ممكن است با قطع آن دچار سردرد شويد.
بیشتر بخوانید: خواص کره مغزیجات برای سلامت
۴-يك نجات‌دهنده براي نوزادان زودرس
كافئين براي نوزادان زودرس در بخش مراقبت‌های ويژه نوزادان براي وادار به كار كردن مغز و ریه‌ها و حفظ تنفس تجويز می‌شود. تحقيقات نشان می‌دهد كه اين محرك طبيعي با كاهش آپنه و يا وقفه تنفسي در كودكان زودرس و جلوگيري كردن از افت سطح اكسيژن در خون آن‌ها عمل می‌کند.
۵-در برخي افراد كافئين میتواند براي قلب خطرساز باشد
كافئين براي بيماران قلبي توصيه نمی‌شود چون میتواند مخصوصاً در دوزهای بالا سبب بالا رفتن و نامنظم شدن ضربان قلب گردد. اما اگر سالم باشيد چطور؟
شواهد به‌دست‌آمده از تحقيقات بر روي تأثیرات قلبي و عروقي كافئين ناكافي بوده و یکدست نيستند و سؤالات بی‌جواب بسياري وجود دارد. براي مثال، آيا ممكن است كه برخي از افراد به لحاظ ژنتيك مستعد تأثیرات منفي كافئين بر سلامت قلب بوده و برخی ديگر نباشند.
نحوه تأثیرگذاری كافئين بر بدن همچنين به اين بستگي دارد كه آيا شما مصرف‌کننده دائمي آن بوده و يا به‌صورت گهگاه مصرف می‌کنید، آيا شما مشكل و يا بيماري خاص ديگري داريد يا خير، و چه داروهايي مصرف می‌کنید.
جوانان بيشتر مستعد اين تأثیرات هستند، مخصوصاً زماني كه مقادير زيادي كافئين مصرف می‌کنند. زماني كه در رسانه خبر مرگ يك نوجوان پس از نوشيدن يك نوشيدني انرژی‌زای كافئين دار معروف منتشر شد، سؤالات جدی‌ای درزمینهٔ ايمني مصرف اين محصولات را برانگيخت.
انجمن غذا و داروي آمريكا از ممنوعيت فروش نوشیدنی‌های كافئين دار به افراد زير ۱۸ سال حمايت می‌کند و بر اين باور است كودكان و نوجوانان هیچ‌گاه نبايد نوشیدنی‌های انرژی‌زا مصرف نمايند.
۶-ريسك تأثیر منفي كافئين بر سلامت استخوان بسيار پايين است
كافئين خيلي كم میتواند جذب كلسيم را كاهش دهد. در تحقيقاتي تأثیر نوشابه بر پوكي استخوان تائید شده است اما در مورد نوشیدنی‌های ديگر نه.
اگر به ميزان كافي كلسيم در رژيم غذايي خود دارید و در كل سالم هستيد، هيچ شواهد معتبري وجود ندارد كه تا ۴۰۰ میلی‌گرم كافئين ضرري به استخوان‌ها برساند. تحقيقات تا به امروز نشان داده‌اند كه با جذب كافي كلسيم در كساني كه به‌صورت ميانه كافئين مصرف می‌کنند هیچ‌گونه خطر افزايش شكستگي استخوان، افتادن و يا كاهش تراكم استخوان وجود نداشته است.
۷-برخي از افراد ناراحتي روده را تجربه می‌کنند
كافئين موجب زخم روده و معده نمی‌شود اما متخصصان پيشنهاد می‌دهند اگر زخم معده و يا روده داريد از خوردن كافئين اجتناب نماييد. دليلش اين است كه كافئين توليد اسيد در معده را تحريك می‌نماید كه خود باعث بدتر شدن و باز شدن زخم‌هایی می‌شود كه زماني در ديواره معده، مري و يا روده كوچك ایجادشده‌اند.
كافئين به‌تنهایی نمی‌توانند سبب ايجاد رفلاكس معده‌ای مروي (GERD) كه با نام رفلاكس اسيد نيز شناخته می‌شود گردد. و همچنين شواهدي وجود ندارد مبني بر اينكه ترك كافئين بتواند علائم GERD را بهبود دهد. بااین‌وجود، بسياري از پزشكان پيشنهاد می‌کنند در صورت وجود سوزش معده مصرف كافئين را ترك كنيد چون علائم را بدتر می‌نماید.
۸-كافئين میتواند قند خون را بالا ببرد
به نظر می‌رسد در كساني كه قهوه مصرف می‌کنند ريسك ابتلا به ديابت نوع دو كمتر است. اما اگر در حال حاضر دچار ديابت هستيد، بايد در مورد مصرف كافئين محتاط باشيد. تحقيقات نشان می‌دهد كه كافئين سطح قند خون را بالا برده و حساسيت به انسولين را مختل می‌نماید و تلاش‌ها براي تحت كنترل نگه‌داشتن ديابت را ناكام می‌گذارد.
در تحقيقي بر روي افرادي مبتلا به ديابت نوع دو كه به آن‌ها كپسول كافئين داده‌شده بود نشان داده شد كه كافئين میتواند با متابوليسم تداخل داشته و ترشح آدرنالين را افزايش دهد كه همين امر باعث بالا رفتن قند خون می‌گردد.
۹-اگر باردار هستيد ممكن است سبب سقط جنین شود
اگر باردار هستيد ایمن‌تر است كه تا جاي ممکن از خوردن كافئين اجتناب نماييد. كافئين میتواند ضربان قلب شما را افزايش داده و فشارخون را بالا ببرد. میتواند از جنين گذشته و بر حركات جنين و الگوهاي خواب شما تأثیر بگذارد.
در برخي از تحقيقات مشخص‌شده است كه بين كافئين و سقط رابطه وجود دارد. بااین‌وجود، مصرف ميانه كافئين-كمتر از ۲۰۰ میلی‌گرم در روز- به نظر نمی‌رسد كه فاكتور خيلي تأثیرگذاری بر سقط‌جنین و يا زايمان زودرس باشد.
مقاله مرتبط: تغذیه مناسب برای سلامت پوست
