خمیازه بیش از اندازه؛ نشانه خستگی یا چیزی بیشتر ؟
اگر فکر می کنید روزانه بیش از حد معمول خمیازه می کشید شاید مشکلی فراتراز خستگی ساده باشد. خمیازه کشیدن یک فرآیند اکثرا اختیاری باز کردن دهان، دم عمیق و پر کردن ریه ها با هوا می باشد. اگرچه هیچ دلیل دقیقی برای خمیازه کشیدن وجود ندارد اما به عنوان واکنش طبیعی به خستگی محسوب میشود. در واقع، محرک خمیازه بیش از اندازه میتواند اغلب خستگی و بی خوابی می باشد.
در ساعات پایانی روز که خسته میشوید و یا شاید زمانی که حوصله تان سر رفته است خمیازه کشیدن طبیعی می باشد. با این وجود، خمیازه کشیدن بیش از اندازه ممکن است به خاطر بیماری های زمینه ای دیگری ایجاد شده باشد. مطلب زیر را مطالعه کنید تا متوجه علل خمیازه افراطی را متوجه شده و بدانید چه زمانی برای کمک خواستن باید به پزشک مراجعه نمایید.
خمیازه چیست؟
خمیازه یک واکنش اختیاری است که در طی آن دهان باز میشود، دم عمیق گرفته میشود و سپس سریعا بازدم میشود. محققان دقیقا علت وقوع خمیازه را نمی دانند اما محرک های رایج عبارتند از خستگی مفرط و بی حوصلگی. خمیازه همچنین زمانی که کس دیگری در مقابل شما این کار را انجام دهد اتفاق می افتد.
برخی خمیازه ها کوتاه هستند و برخی دیگر قبل از اینکه بازدم صورت گیرد چند دقیقه به طول انجامیده و دهان باز می ماند. اشکی شدن چشم، کشیدن بدن و یا صدای آه که قابل شنیدن است با خمیازه همراه هستند.
علل خمیازه بیش از اندازه
در حالی که خمیازه بیش از اندازه اغلب به خواب آلود و خسته بودن نسبت داده میشود اما می تواند نشانه ای از یک بیماری زمینه ای باشد. در زیر برخی از علل رایج و برخی از علل کمتر متداول مد نظر قرار داده شده اند.
علل رایج
علت دقیق خمیازه بیش از اندازه شناخته شده نیست. با این وجود، می تواند به دلایل زیر اتفاق بیفتد:
- خواب آلودگی، خستگی
- کمبود خواب، به خاطر بی خوابی، استرس یا شیفت کاری
- اختلالات خواب مثل آپنه خواب یا نارکولپسی (حمله خواب)
- عوارض جانبی داروهایی که برای درمان افسردگی و اضطراب مورد استفاده قرار می گیرند مثل مهارکننده‌های بازجذب سروتونین (SSRIs) اگرچه تحقیقات نشان داده اند که این نوع خمیازه به خاطر خستگی در طول روز کشیده نمیشود.
دیگر علل ممکن
خمیازه مکرر می تواند نشانه ای از بیماری های زمینه ای باشد که البته خیلی رایج نیست:
- یک حمله قلبی، مخصوصا اگر علائم رایج دیگر مثل درد سینه یا ناراحتی، درد در قسمت بالای بدن، سرگیجه و تنگی نفس را نیز تجربه می کنید.
- صرع مخصوصا با وجود درگیری لوب پیشانی
- اختلالات نورولوژیکی مثل مالتیپل اسکلروسیس (ام اس)
- نقص کبدی که ممکن است به صورت خستگی مفرط تجربه شود
- یک تومور مغزی اگرچه نادر تلقی میشود.
برخی از بیماری های خاص می تواند سبب واکنش وازوواگال بیش از اندازه به علاوه علائم دیگر شود. در طول یک واکنش وازوواگال، ضربان قلب و فشار خون تا حد زیادی افت می کند. این واکنش می تواند نشانه هر چیزی از یک اختلال خواب گرفته تا یک بیماری قلبی جدی باشد. محرک های دیگر عبارتند از:
- سرفه شدید
- درد
- گرمازده شدن
- ایستادن سریع
- از دست رفتن آب بدن
تشخیص خمیازه بیش از اندازه
برای شناسایی علت حمیازه بیش از اندازه یک پزشک اول از شما در مورد داروهایی که مصرف می کنید و همچنین عادات خوابتان سوال می کند. او می خواهد مطمئن شود که خواب و استراحت کافی دارید. این کار به آنها کمک می کند بتوانند تعیین کنند که آیا خمیازه افراطی در نتیجه خستگی یا یک اختلال خواب اتفاق می افتد یا خیر.
اگر مشخص شد که مشکل خواب وجود ندارد پزشک تست های تشخیصی انجام می دهد تا به دنبال علت های ممکن برای خمیازه افراطی بگردد.
نوار مغزی، الکتروانسفالوگرافی (EEG) یکی از آزمایشاتی است که می توان از آن استفاده کرد. EEG فعالیت الکتریکی را در مغز ارزیابی می کند. می تواند به تشخیص بیماری های خاصی که می توانند بر مغز تاثیر بگذارند ار جمله موارد زیر کمک نمایند:
- صرع
- پاراسومنیا (خواب پریشی)
- جراحت های مغزی
- سکته مغزی
- دمانس (زوال عقل)
همچنین پزشکتان ممکن است از شما بخواهد یک اسکن MRI بدهید. در این آزمایش از امواج مغناطیسی و رادیویی قوی برای تولید تصویر دقیق از بدن استفاده میشود که می تواند به پزشکان در تصویرسازی و ارزیابی ساختارهای بدنی کمک نماید.
اغلب از این تصاویر برای تشخیص بیماری های زیر استفاده می شود:
- اختلالات مغزی و نخاعی مثل تومورها و ام اس
- مشکلات قلبی
- ناهنجاری در کبد و دیگر اندامهای اصلی
- جراحت ها یا دیگر مشکلات در مفاصل
درمان خمیازه بیش از اندازه
اگر داروها علت خمیازه بیش از اندازه در شما هستند پزشک ممکن است کم کردن دوز آنها را پیشنهاد دهد. قبل از اینکه خود تغیری در دوز داروها بدهید حتما با پزشک خود مشورت کنید. هیچ گاه بدون تایید پزشک مصرف دارویی را قطع نکنید.
اگر خمیازه بیش از اندازه در نتیجه یک اختلال خواب ایجاد شده است پزشک ممکن است مکملهای کمک کننده به خواب مثل ملاتونین یا داروهای دیگر را در صورت نیاز با تکنیک هایی برای داشتن خواب راحت تر تجویز و پیشنهاد دهد.
- پیروی از یک برنامه خواب مرتب به طوری که در یک زمان مشخص بخوابید و بیدار شوید حتی در روزهای تعطیل
- ورزش مرتب برای کاهش استرس و کمک به سوزاندن کالری در طول روز تا بتوانید در شب بهتر بخوابید. اما باید در نزدیکی زمان خواب فعالیت خود را تدریجا کاهش دهید.
- اجتناب از خوردن کافئین، الکل و وعده غذایی سنگین قبل از خواب
- تاریک و خنک و ساکت نگه داشتن اتاق خواب برای اینکه بتوانید سریع تر به خواب بروید
- دور نگه داشتن ابزارهای الکترونیکی از اتاق خواب برای جلوگیری از اغتشاش حواس و نور آبی که مخلل خواب می باشد.
- اگر خمیازه افراطی نشانه ایاز یک بیماری جدی مثل صرع یا نارسایی کبدی بود در این صورت علت زمینه ای باید سریعا درمان شود.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
چون خمیازه افراطی می تواند علل متفاوتی داشته باشد بسیار مهم است به پزشکی مراجعه کنید که بتواند علت را تشخیص دهد.
اگر متوجه افزایش ناگهانی در خمیازه کشیدن شدید مخصوصا اگر دلیل آشکاری برای آن پیدا نکردید حتما با یک پزشک مشورت کنید. آنها می توانند به شما کمک کنند بفهمید آیا خمیازه بیش از اندازه در نتیجه یک مشکل پزشکی اتفاق می افتد یا خیر. همچنین اگر اخیرا شروع به استفاده از دارویی برای یک بیماری زمینه ای کرده اید و حالا بیش از اندازه معمول خمیازه می کشید حتما این مسئله را با پزشک خود در میان بگذارید.
شما می توانید با تهیه فهرستی دقیق از داروهایی که مصرف می کنید، سابقه بیماری هایی که دارید و همچنین زمان شروع تجربه علائم خمیازه های غیر معمول و اینکه چند بار در واحد زمان اتفاق می افتد در تشخیص علت به پزشک خود کمک کنید.
حرف آخر
خمیازه بیش از اندازه می تواند به این معنا باشد که شما خسته یا بی حوصله هستید. با این وجود، می تواند نشانه ای از یک بیماری مثل آپنه خواب، نارکولپسی یا واکنشی نسبت به یک دارو باشد.
اگر احساس کردید بیش از اندازه طبیعی خمیازه می کشید بهتر است برای ملاقات برای تعیین علت برنامه ریزی کنید. در برخی موارد، خمیازه بیش از اندازه با حل و درمان علت رفع میشود.
مطلب مرتبط: فواید خیال پردازی: از خلاقیت تا آرامش
