جراحی چاقی برای چه كساني مناسب است؟
جراحی چاقی براي افراد چاق با شاخص توده بدني (BMI) بالاتر از ۴۰ و يا بالاتر از ۳۵ به همراه يك بيماري مرتبط با چاقي مثل بيماري قلبي و يا ديابت نوع دو و يا آپنه خواب مناسب است.
براي BMI 30 و يا بالاتر و داشتن يك بيماري مرتبط با چاقي، سازمان غذا و داروي آمريكا استفاده از جراحي حلقه گذاري قابل تنظيم معده (يا LAGB) براي كاهش وزن تاييد شده است.
علاوه بر شرايط بالا اين نوع جراحي براي افرادي مناسب است كه:
- نمي توانند وزن خود را يا رژيم و ورزش كم كرده و وزن خود را تثبيت نمايند
- انگيزه كافي براي كاهش وزن و اصلاح سبك زندگي خود دارند
- از عوارض جانبي و مخاطرات اين عمل آگاهي دارند
رژيم جراحی چاقی
بعد از جراحی چاقی بايد از يك رژيم سخت پيروي نماييد تا معده بهبود يافته و بتوانيد خود را با خوردن وعده هاي غذاي كمتر تطبيق دهيد، از عوارض پيشگيري كنيد و در نهايت ورن خود را كاهش دهيد. اما از آنجايي كه بدن شما غذاي كمتري دريافت مي كند و مواد مغذي كمتري دريافت مي دارد ممكن است دچار سوء تغذيه شويد. براي اجتناب از اين عوارض، به كساني كه جراحي چاقي داشته اند پيشنهاد ميشود كه موارد زير را مصرف نمايند:
- ۶۰ تا ۱۲۰ گرم پروتئين به صورت روزانه
- مكمل مولتي ويتامين-مينرال روزانه
- مكملهاي كلسيم و ويتامين D
- مكملهاي ديگر مثل ويتامين B12 و آهن در صورت نياز
تا چند روز بعد از جراحي فقط اجازه داريد ۲ تا ۳ انس مايع در يك جا بخوريد و بعد از مدتي فاصله دوباره اگر خواستيد مايعات مصرف نماييد. اين مايعات عبارتند از:
- شير (بدون چربي و يا ۱ درصد چربي)
- عصاره گوشت
- آب ميوه طبيعي شيرين نشده
- چاي و يا قهوه بدون كافئين
- ژله هاي فاقد شكر
بعد از اينكه توانستيد به راحتي مايعات را تحمل نماييد مي توانيد غذاهاي زير را به صورت تركيبي با آب، آب گوشت و يا شير بدون چربي به رژيم غذايي خود اضافه كنيد :
- گوشتهاي كم چرب چرخ كرده
- لوبياها
- ماهي
- تخم مرغ
- ميوه هاي نرم و سبزيجات پخته شده
- پنير نرم
بعد از چند هفته با تاييد پزشك خود مي توانيد شروع به خوردن غذاهاي نرم از جمله گوشتهاي چرخ كرده و يا كاملا ريز شده، كمپوتهاي ميوه و يا ميوه هاي بسيار نرم (بدون دانه و يا پوست) و سبزيجات پخته را بخوريد. بعد از تقريبا هشت هفته مي توانيد به سراغ غذاهاي جامد رفته و غذاها را در وعده هاي كم و سالم حفظ كنيد.
ريسكهای جراحی چاقی
جراحی چاقی ميز همانند همه جراحي ها ريسكهايي دارد كه مي تواند منجر به عوارضي شود. اين ريسكها و عوارض احتمالي عبارتند از:
- عفونت
- خونريزي شكمي
- سندروم دامپينگ كه سبب اسهال، حالت تهوع و استفراغ مي شود
- سنگ صفرا
- فتق
- افت قند خون
- سوء تغذيه
- پرفوراسيون معده
- زخم
- مرگ (نادر)
عوارض چاقی
چاقي عوارض بسياري دارد و برخي از آنها مي توانند طول عمر را كاهش دهند.
چاقي عوارض پزشكي بسياري دارد كه مي تواند كيفيت زندگي و در برخي موارد طول عمر فرد را كاهش دهد. بسياري از عوارض ذكر شده در اينجا را مي توان با كاهش وزن از بين برده و يا كاهش داد. با اين وجود، برخي ديگر از عوارض مثل سرطان صرفا باكاهش وزن از بين نمي روند.
آپنه خواب
آپنه خواب انسدادي كه در آن نفس كشيدن در طول خواب به خاطر عدم توانايي بافتهاي انتهاي گلو در باز نگه داشتن مسير تنفس تقريبا قطع ميشود، به خاطر چاقي ايجاد ميشود. خر خر كردن علامت اوليه آپنه خواب است و اگر بيش از ۵ مرتبه آپنه در هر ساعت اتفاق بيفتد مي تواند به مشكلات زير هم منجر شود:
- خواب آلودگي مزمن در طول روز
- عدم تمركز
- مشكلات ياديگري و حافظه
- به خواب رفتن در زمان كار و يا رانندگي
- افسردگي
- بيماري قلبي عروقي
آپنه خواب در كودكان چاق روندي افزايش دارد. درمان براي آپنه خواب عموما شامل استفاده از تجهيزات تهويه مكانيكي براي باز نگه داشتن مجراي هوا با وارد كردن فشار هواي مداوم مثبت راه هوايي (CPAP) و فشار مثبت دو سطحی راه هوایی (BiPAP) ميشود.
همچنین بخوانید: رابطه پیچیده میان آپنه خواب و افزایش وزن
سندروم هيپوونتيلاسيون چاقی (OHS)
اين سندروم بيماري است كه در آن فرد نمي تواند تنفس با عمق و سرعت كافي داشته كه به كاهش سطح اكسيژن و بالا رفتن سطح دي اكسيد كربن در خون منجر ميشود. OHS بعد از اينكه در يكي از شخصيتهاي رمان چارلز ديكنز نمايش داده شد با نام سندروم پيك ويكن شناخته ميشود. اگرچه علت دقيق OHS شناخته شده نيست اما پزشكان بر اين باور هستند كه در نتيجه نقصي در مغز در كنترل تنفس و اضافه وزني كه به جدار سينه وارد ميشود ايجاد مي گردد. علائم OHS عبارتند از:
- كيفيت بد خواب
- آپنه خواب
- خواب آلودگي در روز
- افسردگي
- سردرد
- تنگي نفس
- احساس خستگي با حداقل تقلا و تلاش
درمان OHS مي تواند همانند همان چيزي كه براي آپنه خواب استفاده ميشود، استفاده از تجهيزات تهويه مكانيكي CPAP و BiPAP به علاوه اكسيژن درماني باشد.
چاقی و ديابت
چاقي از عوامل خطرزا براي ديابت نوع دو محسوب ميشود. چاقي همچنين ريسك پيش ديابت و ديابت بارداري را افزايش مي دهد. اعتقاد بر اين است كه چاقي ارتباطي با ديابت نوع ۱ ندارد و اين ديابت يك بيماري خود ايمني است. رابطه ي بين چاقي و ديابت به نظر به مقاومت در برابر انسولين مربوط ميشود كه در آن بدون نمي تواند به صورت درست از انسولين استفاده كرده و گلوكز را به سلولها براي استفاده و يا ذخيره شدن به عنوان انرژي برساند.
مقاومت در برابر انسولين در ميان افراد چاق متداول بوده و يكي از عواقب مقاومت در برابر انسولين گلوكز بالاي خون (قند خون بالا) است كه مشخصه خاص ديابت است.
چاقی و سرطان
چاقی سبب بالا رفتن خطر ابتلا به سرطانهاي زير ميشود:
- سينه (در زنان يائسه)
- روده بزرگ و مقعد
- اندومتريوم (مخاط رحم)
- مري
- صفرا
- كليه
- پانكراس
- تيروئيد
دليل اين رابطه دقيقا مشخص نيست اما برخي از دلايل ممكن و پيشنهادي عبارتند از:
- سلولهاي چربي مقادير بالايي استروژن توليد مي كنند كه سبب افزايش برخي از سلولهاي خاص ميشوند
- سطح انسولين و فاكتور رشد شبه انسولين معمولا در افراد چاق بالا بوده كه آنها را مستعد برخي از سرطانهاي خاص مي سازد.
- سلولهاي چربي هورموني به نام adipokines ترشح مي كنند كه مي توانند سبب تحريك رشد سلولها شوند.
- سلولهاي چربي مي توانند تاثيرات مستقيم و غير مستقيمي بر ديگر تنظيم كننده اي رشد تومور داشته باشند.
- افراد چاق اغلب دچار التهاب مزمن خفيف هستند كه خطر ابتلا به سرطان را افزايش مي دهد.
عوارض ديگر چاقی
فهرست عوارض ممكن چاقي بسيار طولاني بوده و مي تواند شامل موارد زير باشد:
- مشكلات قلبي و عروقي نظير فشار خون بالا، بيماري قلبي، آﺗﺮواﺳﻜﻠﺮوزﻳﺲ (انسداد شريانها) و سكته مغزي
- درد پشت مزمن
- مشكل داشتن در حفظ بهداشت فردي
- بيماري كبد چرب كه مي تواند پيشرفت كرده و به التهاب و زخم شدن بافت كبد منتهي شود
- بيماري صفرا
- رفلاس معدوي مروي (GERD) كه سبب التهاب مري ميشود
- آرتروز مخصوصا در زانوها
- پريودنتيت (بيماري لثه)
- مشكلات رواني از جمله انزواي اجتماعي و افسردگي
- پرفشاري ريوي (بالا بودن فشار در شريانهايي كه خون را به ريه ها حمل مي كنند)
- كاهش تحرك فيزكي
- مشكلات پوستي از جمله التهاب و عفونت در چين هاي پوستي (مثل زير بغل و قسمتهاي زير سينه و شكم)
- بي اختياري اداري فشاري
- مخاطرات جراحي و پس از آن از جمله عفونت زخم، لخته شدن خون در وريدهاي عمقي، آمبولي ريه (لخته شدن خون در ريه ها) و پنوموني بعد از جراحي
مطلب مرتبط: دیابت و سلامت کبد: نکاتی برای کاهش ریسک بیماری کبد چرب غیر الکلی
