آزمایشات غربالگری چیست و آیا باید انجام شود یا خیر؟
تشخيص زودهنگام بيماريها حتي قبل از برزو علائم به نظر ايده خوبي مي رسد. آزمایشات غربالگری نيز دقيقا براي همين منظور طراحي شده اند. برخي از غربالگري ها مي توانند ريسك مرگ در بيماری ها را در شما كاهش دهند. اما بر طبق گفته كارشناسان گاهي يك آزمايش ممكن است بيشتر ضرر داشته باشد تا منفعت. قبل از دادن هر آزمايشی با پزشك خود در مورد مزايا و مضرات ممكن آن مشورت كنيد تا بتوانيد بهتر تصميم بگيريد كه آيا بهتر است اين كار را انجام دهيد يا خير.
مزايا و مضرات آزمایشات غربالگری
آزمایشات غربالگری برای افرادي تجويز ميشود كه به ظاهر سالم هستند و هدف از آن پيدا كردن مشكلاتي است كه هنوز بروزی نداشته اند. اين آزمايشات قبل از بروز علائم بيماری انجام ميشوند. ميتوانند اشكال متفاوتی داشته باشند. پزشكتان ممكن است براي بررسي علائم بيماري و يا سلامتتان از شما در مورد سوابق بيماريهايتان سوال كرده و يا معاينات فيزيكي انجام دهد. همچنين ممكن است از شما بخواهد آزمايشات خون، بافت، نمونه ادار و يا عكسبرداري براي مشاهده درون بدن انجام دهيد.
ما نمي گويم كه همه مردم بايد آزمایشات غربالگری انجام دهند. بيماران بايد در زماني كه نوع و تعداد دفعات آزمايشات غربالگري را انتخاب مي كنند از مزايا و مضرات بالقوه آن آگاه باشند.
تيم هايي از متخصصان مرتباً همه شواهد در مورد تعادل مزايا و مضرات آزمايشات غربالگري مختلف را بررسی می كنند. آنها توصيه هايی در مورد اينكه چه كساني بايد آزمايشات غربالگری را داده و چه كساني لازم نيست اين كار را انجام دهند ارائه مي دهند.
غربالگری برای چه بیماری هایی باید انجام شود؟
تشخيص اينكه براي يك بيماری خاص بايد آزمايش غربالگري انجام دهيد يا خير كار آساني نيست. توصيه هاي غربالگري اغلب بر اساس سن، سابقه سلامتی خانوادگی و فاكتورهاي ديگر تعيين ميشود. شما ممكن است لازم باشد براي بيماريهاي بسياري از جمله سندرم داون ، ديابت، عفونتهاي انتقالي جنسي، بيماري هاي قلبي، پوكی استخوان، چاقي، افسردگی، مسائل بارداری و سرطانها غربالگري شويد.
هر آزمایشات غربالگری ريسكهاي خاص خود را دارد. برخي از آنها مي توانند سبب مشكلاتي مثل خونريزي و يا عفونت شوند. يك آزمايش غربالگري مثبت مي تواند به آزمايشات بيشتر منجر شود كه خود ريسكهاي خاص خود را دارد.
اغلب افرادي كه احساس سلامتي مي كنند واقعا سالم هستند. بنابراين يك آزمايش منفي براي تائيد سلامت شما اطلاعات جديد خيلي زيادي به شما اضافه نمي كند. اما اگر اشتباها گفته شود كه بيماري را داريد و يا نداريد مي تواند بسيار مضر باشد. اين تشخيص، تشخيص نادرست ناميده ميشود.
آزمایش منفی در غربالگری به چه معناست؟
يك آزمايش منفي نادرست به اين معنا است كه به شما گفته ميشود كه بيماري نداريد اما در واقع بيمار هستيد. در اين صورت اگر شما به علائمي كه بعدها ظاهر ميشود به اين خاطر كه فكر مي كنيد بيماري نداريد توجهي نكنيد ميتواند سببب مشكلاتي شود. يك آزمايش مثبت نادرست بدين معنا است كه به شما گفته ميشود كه شما بيمار هستيد امادر واقع نيستيد. اين مي تواند به نگراني هاي بي مورد و آزمايشاتي كه خود بالقوه خطراتي دارند و درمانهايي كه نيازي به آنها نداريد منجر شود.
حتي اگر بيماري هم درست تشخيص داده شود الزاماً يه اين معنا نيست كه اين تشخيص سلامت شما را بهبود داده و يا باعث افزايش طول عمر شما ميشود. ممكن است متوجه شويد كه سالهاي خيلي بعد دچار بيماري خواهيد شد. و يا بيماري را بيابيد كه اصلا در آينده مشكلي برايتان ايجاد نكند.
آیا همیشه غربالگری مفید است؟
براي مثال برخي از سرطانها هيچ گاه علائمي ايجاد نمي كنند يا تهديد كننده حيات نمي شوند. اما اگر از طريق يك آزمايش غربالگري شناسايي شوند احتمالاً مورد درمان قرار مي گيرند. درمان هاي سرطان مي توانند عوارض شديد و پايداري داشته باشند و هيچ تضميني هم نيست كه درمان به زنده ماندن بيشتر شما كمك نمايد.
يك آزمایش غربالگری موثر مي تواند شانس مرگ از برخي از بيماريها را كاهش دهد. اما در اغلب موارد نشان داده شده است كه روي هم رفته غربالگری اميد به زندگي را افزايش نمي دهد. ميزان مفيد بودن آنها مي تواند به عوامل خطرساز شما مثل سن و يا گزينه هاي درماني ممكن بستگي داشته باشد.
اگر ريسك ابتلا به برخي از بيماريها در شما به خاطر سابقه خانوادگي و يا سبك زندگي تان مثل سيگار كشيدن زياد است شايد بهتر باشد غربالگري را براي آن بيماري انتخاب نمائيد. اگر در فكر غربالگري هستيد حتما با پزشك خود مشورت نمائيد.
انتخابهای آگاهانه
در آزمايشات غربالگري در مورد مسائل زير با پزشك خود مشورت كنيد
- اگر براي يك بيماري آزمايش غربالگري انجام ندهيد چه مقدار شانس مردن از آن بيماري برايتان وجود دارد؟
- اين آزمايش چه مضراتي مي تواند براي شما داشته باشد؟ چقدر احتمال دارد اين عوارض جانبي اتفاق بيافتند؟
- چقدر احتمال نتايج مثبت اشتباه و يا منفي اشتباه وجود دارد؟
- اگر نتيجه آزمايش مثبت باشد، مضرات ممكن اين تشخيص چيست؟
- چقدر احتمال دارد بيماري شناسايي شود كه در آينده برايتان مشكل ساز نشود؟
- گزينه هاي درماني تا چه حد موثر هستند؟
- راههاي ديگر براي كاهش ريسك مردن در نتيجه يك بيماري چيست؟ تا چه حد آنها موثر هستند؟
همچنین بخوانید: بهترين درمانهاي خانگي براي مقابله با آنفولانزا
