مواد مخدر و الكل مي توانند مغز شما را تخريب كنند

افراد معتاد كنترل كمتري بر روي فعاليتهاي خود دارند. آنها هميشه به دنبال مواد مخدر، الكل و مواد ديگر به هر قیمتی هستند- حتي اگر ريسك آسيب رسيدن به روابط دوستي، رنجاندن خانواده يا از دست دادن كارشان وجود داشته باشد. اعتياد چگونه است كه سبب ميشود افراد بدين گونه مخرب عمل كنند؟ و چرا ترك آن مشكل است؟

دانشمندان در تلاش براي فهم بيولوژي اعتياد هستند. آنها نشان داده اند كه اعتياد يك بيماري مغزي پايدار و بسيار پيچيده است و اينكه درمانهاي كنوني مي توانند به كنترل اعتياد افراد كمك نمايند. اما حتي براي كساني كه با موفقيت ترك كرده اند هم هميشه خطر بازگشت به اعتياد كه “عود مجدد” ناميده ميشود وجود دارد.

اساس بيولوژيكي اعتياد به توضيح اينكه چرا افراد براي ترك اعتياد خود چيزي بيش از نيت و خواست قوي نياز دارند كمك مي كند.

باورهای غلط درباره اعتیاد

يك برداشت نادرست متداول اين بوده كه اعتياد يك مشكل مزمن و اخلاقي است و تنها كاري كه بايد انجام دهيد اين است كه مصرف را كنار بگذاريد. اما اين واقعيت ندارد. مغز در واقع با اعتياد تغييراتي مي كند و كارهاي زيادي بايد براي برگرداندن آن به حالت معمولي انجام داد. هرچه بيشتر دارو يا الكل استفاده كرده باشيد،  مغز بيشتر تخريب شده است.

محققان دريافتند كه بيشتر قدرت اعتياد در توانايي اش براي تخليه و حتي تخريب مناطق كليدي مغز كه به ادامه حيات ما كمك مي كنند است.

يك مغز سالم به رفتارهاي سالم مثل ورزش كردن، خوردن، يا احساس مسئوليت در برابر افرادي كه دوستشان داريد پاداش مي دهد. اين كار با تغيير مدارهاي مغز كه سبب ايجاد احساس فوق العاده بودن در شما ميشود صورت مي گيرد و سپس سبب انگيزش شما براي تكرار اين رفتارها ميشود. در مقابل، زماني كه در خطر هستيد، يك مغز سالم بدن شما را وادار به عكس العمل نشان دادن به ترس يا عامل هشدار دهنده مي كند بنابراين شما از آسيب دور ميشويد. اگر با چيزي كه جاي ترديد دارد وسوسه شديد- مثل خوردن بستني قبل از نهار يا خريدن چيزي كه از عهده آن بر نمي آييد- مناطق جلوي مغز به شما كمك مي كنند بتوانيد تصميم بگيريد كه عواقب كاري ارزشش را دارد يا خير.

تغییرات مغز در اعتیاد

اما وقتي معتاد به ماده اي ميشويد، اين نظام بندي طبيعي كه به فرآيندهاي مغز كمك ميكند ممكن است بر عليه شما كار كند. مواد مخدر و الكل مي توانند به مدارهاي لذت/پاداش در مغز شما آسيب رسانده و شما را به دام درخواست بيشتر و بيشتر بياندازد. اعتياد همچنين مدارهاي احساسي حساس به خطر را فعال تر كرده و سبب ايجاد اضطراب و استرس در زماني عدم مصرف مواد يا الكل ميشود. در اين مرحله، افراد بيشتر براي اجتناب از اين حس بد از الكل يا مواد استفاده مي كنند تا براي ايجاد احساست لذت بخش.

به علاوه استفاده مكرر از داروها مي تواند به مراكز حياتي تصميم گيري در جلوي مغز آسيب برساند. اين منطقه كه با نام قشر جلويي پيشاني ناميده ميشود، منطقه اي است كه به شناخت مضرات استفاده از مواد اعتياد آور كمك مي كند.

در تصاوير مغزي معتادان به مواد مخدر و الكل نشان داد شده است كه فعاليت اين قشر جلويي كاهش مي يابد. وقتي قشر جلويي درست كار نكند، افراد با وجود اينكه مي دانند مصرف مواد چه هزينه بالايي برايشان دارد و ممكن است حضانت فرزندانشان را از دست داده و آخرش کارشون به زندان برسد اما باز هم نمي توانند براي ترك آن تصميم بگيرند. اگر چيزي غير از اين بود اين كار را مي كردند.

دلایل وابستگی به مواد برخی از افراد

دانشمندان هنوز نمي دانند كه چرا برخي افراد معتاد ميشوند و برخي ديگر نه. اعتياد بيشتر به صورت خانوادگي است و انواع خاصي از ژن ها به انواع مختلف اعتياد ربط دارند. اما الزاما همه افراد يك خانواده معتاد مستعد اعتياد نيستند. همانند بيماري قلبي يا ديابت هيچ ژني نيست كه شما را مستعد اعتياد ساخته باشد.

عوامل ديگر نيز مي توانند احتمال اعتياد را افزايش دهند. بزرگ شدن با يك فرد الكلي، مورد سوء استفاده قرا گرفتن در كودكي، قرار گرفتن در معرض استرس بيش از اندازه- همه اين فاكتورهاي ا جتماعي مي توانند به ريسك اعتياد به الكل يا سوء مصرف مواد كمك كنند. در مورد مواد مخدر و نوشيدن الكل، هر چه زودتر شروع شود، احتمال ابتلا به اختلال مصرف الكل يا اعتياد در سالهاي بعدي زندگي بيشتر خواهد بود.

اعتیاد در نوجوانان

نوجوانان مخصوصا مستعد اعتياد احتمالي هستند چون مغز آنها هنوز كاملا رشد نكرده است- مخصوصا قسمت جلويي كه به تحريك كنترل و ارزيابي خطر كمك مي كند. مدارهاي لذت در مغز نوجوانان نيز فعاليت بيشتري داشته، مصرف مواد مخدر و الكل را اغوا كننده تر و جذاب تر جلوه مي دهد.

در يك تحقيق جديد مغز 10 هزار نوجوان كه تحت تاثير الكل، تنباكو و ماريجوآنا و ديگر مواد مخدر قرار داشتند در يك دوره ده ساله با استفاده از اسكن هاي مغز و ابزارهاي ديگر مورد بررسي قرار گرفت. در اين تحقيق محققان به دنبال رابطه بين مصرف مواد و تغييرات مغز، ضريب هوشي، مهارتهاي تفكر، موفقيتهاي تحصيلي و سلامت ذهني در طول زمان بودند.

پیشگیری بسیار آسان تر از ترک وابستگی به مواد است

اگرچه هنوز چيزهاي زيادي ناشناخته مانده است، اما در حال حاضر مي دانيم كه پيشگيري دركاستن مضرات اعتياد حياتي است. كودكان و نوجوانان در زماني از زندگي خود هستند كه والدين مي توانند دخالت كرده و به آنها سبك سالم زندگي و فعاليتهايي را كه مي تواند مانع از مصرف مواد در آنها شود را بياموزند. فعاليت فيزيكي همچنين مشاركت داشتن در كار، پروژه هاي علمي، هنر يا شبكه هاي اجتماعي براي جلوگيري از مصرف مواد اهميت دارند.

شیوه های درمانی اعتیاد

دانشمندان براي درمان اعتياد، داروهاي مختلفي را شناسايي و مخصوصا در تركيب با رفتار درماني پيشنهاد مي دهند كه مي تواند به افراد براي توقف استفاده از مواد خاص و جلوگيري از بازگشت پس از ترك كمك نمايد.

درمان تا حد زيادي به شدت اعتياد و خود فرد بستگي دارد. برخي افراد مي توانند خود مصرف سيگار و اختلالات استفاده از الكل را ترك كنند. در موارد شديدتر ممكن است براي ترك يا تكميل عدم استفاده از مواد در سالهاي بعد، ماهها يا حتي سالها درمان و پيگيري با تلاش واقعي خود فرد زمان لازم باشد.

محققان همچنين در حال ارزيابي درمانهاي تجربي كه مي توانند تاثيرگذاري درمانهاي موجود را افزايش دهند هستند. مديتيشن ذهن آگاهي و محركهاي مغناطيسي مغز در قوي تر ساختن مدارهاي مغزي كه با اعتياد آسيب ديده اند مورد ارزيابي قرار گرفته اند. دانشمندان هممچنين به دنبال واكسن هايي براي مقابله با نيكوتين، كوكائين و مواد مخدر ديگر هستند. احتمالا واکسنها بتوانند مانع از ورود اين مواد به مغز شوند.

اعتياد يك بيماري نابود كننده با نرخ نسبتا بالاي مرگ و مير و عواقب اجتماعي جدي است. دانشمندان در حال بررسي استراتژي هاي مضاعف هستند تا افراد در نهايت گزينه هاي بيشتري براي درمان داشته باشند. شانس موفقيت آنها افزايش داشته و به آنها در ترك مواد براي هميشه كمك نمايد.

انتخابهاي آگاهانه

علائم هشداردهنده سوء مصرف مواد يا اعتياد مي توانند به صورت زير باشند:

• مشكل در خوابيدن
• اضطراب يا افسردگي
• مشكلات در حافظه
• نوسانات حالات روحي ( يك دفعه عصباني شدن، زودرنجي، گرفتن حالت تدافعي)
• افزايش دفعات نياز به دارو
• درخواست مكرر براي برخي داروهاي خاص
• فرد به نظر مثل قبل نمي رسد (در كل كم انرژي به نظر رسيده و تمايلي به انجام كارها ندارد)
• رفتن از اين دكتر به آن دكتر در تلاش براي گرفتن  نسخه هاي مختلف براي داروهايي مشخص
• استفاده از بيش از يك داروخانه
• تهيه نسخه هاي جعلي