عوارض کلسترول بالا و نحوه اجتناب از آنها
کلسترول برای انواعی از عملکردهای بدن مولکول بسیار مهمی است. عملکردهایی مثل ساختن هورمون ها، عمل کردن به عنوان بلوک در غشا های سلولی و متابولیسم برخی از ویتامین ها. با این وجود،عوارض کلسترول بالای مداوم می تواند تاثیرات مرگباری بر سلامت شما داشته و یک فاکتور خطر اصلی برای فرآیند یک بیماری که تصلب شرایین(سخت شدن رگها) نامیده میشود، باشد.
عوارض متداول کلسترول بالا چه هستند؟
۱- بیماری تصلب شرایین یا آترواسکلروزیس
تصلب شرایین یا آترواسکلروز شامل ساخته شدن رسوبی از کلسترول و چربی‌هایی با چگالی پایین و همینطور کلسیم به همراه مواد دیگر داخل رگها میشود. این رگها نیز اکسیژن و مواد مغذی را از طریق جریان خون به کل بدن می رسانند. در نتیجه تنگ و سخت شدن این رگ‌های مهم ، جریان خون کم یا کلا متوقف میشود. این امر نهایتاً می‌تواند به درد، کاهش عملکرد و حتی مرگ منتهی گردد.
تصلب شرایین اصلی بدن ممکن است حتی یا یک لخته خون مرتبط با پلاک به سکته مغزی یا حمله قلبی منجر شود و حتی باعث مرگ شود. ایجاد تصلب شرایین در سرخرگ های دیگر بدن ممکن است تهدید کننده حیات نباشد اما می تواند بر کیفیت زندگی شما تاثیر بگذارد.
علائم این عوارض کلسترول بالا چیست؟
تصلب شرایین شامل علائمی است که بر عروق قلب تاثیر می‌گذارد؛ عبارت است از درد سینه، که گاها به سمت بازوها، شانه ها و فک تیر می کشد. دیگر علائم عبارتند از تنگی نفس، افزایش سریع وزن و التهاب در اندام‌های تحتانی که می تواند نشانه‌ای از نارسایی قلبی باشد.
تصلب شرایین که بر شریان های منتهی به مغز تاثیر بگذارد می تواند منجر به انواعی از علائم نامشخص از جمله سرگیجه و ضعف موضعی یا ضعف در یک یا چند اندام انتهایی همچون پاها شود. همچنین می تواند سبب مشکلاتی در صحبت کردن شود که علامتی از سکته مغزی یا حمله ایسکمی گذرا می باشد. این دو را می توان بر اساس مدت و شدت علائم عصبی خودتان از هم تشخیص دهید.
تصلیب شریان که بر دیگر قسمتهای بدن تاثیر بگذارد علائمی دارد که به عمکلرد آن گروه عضله یا اندام مربوط می شود. برای نمونه، تصلب شریانهای پاها یا بازوهایتان ممکن است سبب شود در زمان راه رفتن یا دویدن احساس درد داشته باشید. در زمان تصلیب شراین دستگاه گوارش ممکن است حالت تهوع مداوم یا استفراغ را بعد از غذا خورن تجربه کنید.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
تا زمانی که درد شدید، تنگی نفس یا سرگیجه را تجربه نکرده اید بهتر است در عرض همان هفته نوبتی از پزشک خود بگیرید و به دکتر مراجعه کنید. ولی اگر علائم جدیدی را تجربه کردید یا علائمتان تغییر کرد بهتر است سریعاً به اورژانس مراجعه کرده و درخواست کمک کنید.
آیا درمانی به غیر از دارو برای عوارض کلسترول بالا وجود دارد؟
تجویز اول برای هر بیماری داشتن ورزش‌های هوازی به میزان کافی در روز و یک رژیم غذایی سالم است. همان طور که مشخص است، هر چه قدر هم که بر ارزش سبک زندگی سالم تاکید کنیم باز هم کم است. سبک زندگی سالم تاثیرات سودمندی برای قلب و مغز و تقریبا برای هر نوع بیماری دارد.
پیشنهاد میشود ۳۰ دقیقه ورزش هوازی در حد متوسط در طول روز داشته باشید. سعی کنید ورزش برایتان یه صورت یک برنامه روزمره تبدیل شود تا نیاز بدنتان برای سالم ماندن تامین گردد.
در یک رژیم غذایی سالم، غذاهای سرخ شده، شکر افزوده و غذاهای حاوی چربی های ترانس و اشباغ شده بالا باید حذف گردند. همچنین غذاهای موجود در قوطی ها و کنسروها حاوی مقادیر بسیار زیادی نمک می باشند.
میوه ها و سیزیجات، غلات کامل، مغزیجات و روغن های گیاهی مخصوصاً روغن زیتون، لبنیات کم چرب والبته ماهی مصرف کنید.
داروهایی برای کمک به پیشگیری از عوارض تجویز میشوند؛ کدام‌اند؟
داروهایی وجود دارند که که می توانند سطح کلسترول خونتان را کاهش داده و از عوارض پیشگیری کنند. هر چه سطح کلسترول شما پایین تر باشد، احتمال تجربه رخدادهای نامطلوب کمتر خواهد شد.
موثرترین و مورد استفاده ترین داروهای پایین آورنده کلسترول استاتین ها هستند. ثابت شده است که این داروها تاثیرات قابل توجهی در کم کردن سطح کلسترول خون شما و کاهش ریسک ابتلا به حمله قلبی یا سکته مغزی در آینده میشود. استاتین ها بر روی کبد تاثیر گذاشته تولید کلسترول را کاهش می دهد. آنها تاثیرات ضدالتهابی دارند.
طبقات دارویی دیگری نیز وجود دارند که می توانند به کاهش سطح کلسترول کمک نمایند اما به اندازه استاتین ها محافظت قلبی عروقی ایجاد نمی کنند. زتیا (ازتیمایب) گزینه ای است برای افرادی که قادر به تحمل استاتین ها نیستند یا حساسیت شدید به آنها دارند اشتفاده میشوند. اگر علی‌رغم استفاده از استاتین ها هنوز بالا بود می توان از این دارو در ترکیب با یک استاتین استفاده کرد.
فیبرات‌ها
دسته ای دارویی هستند که سطح کلسترل را کاهش می دهد. اما بیشتر در کاهش تری‌گلیسرید موثر هستند. تری گلیسرید نوعی چربی در خون است. تری گلیسریدها می توانند نشانه ای از سلامت کلی شما باشد و اگر خیلی بالا باشد می تواند ریسک بیماری قلبی و عروقی را در شما افرایش دهد.
عامل کمپلکس ساز اسید صفراوی گروهی دارویی است که می توان از آن برای کم کردن سطح کلسترول استفاده کرد. آنها دفع کلسترول از طریق مدفوع را تسهیل می‌کنند که به صورت مستقیم سطح کلسترول خون شما را کاهش می دهد.
یک طبقه دارویی انقلابی جدید بازدارنده های PCSK9 نامیده میشود که راهی موثر برای کاهش سطح کلسترل شما محسوب میشوند. آنها همچنین می توانند ریسک بیماری قلبی عروقی را کاهش دهند. آنها آنتی بادی‌ها یا پروتئین هایی هستند که مخصوصاً برای تقابل با سلول‌های کبد و ارتقاء جذب و تخریب کلسترل خون طراحی شده اند. اگرچه این دسته دارویی بسیار موثر هستند اما بسیار گران بوده و تنها به صورت تزریقی تجویز میشوند. برای استفاده از این نوع درمان باید معیارهای خاصی را دارا باشید.
۲- بیماری شریانی محیطی (PAD) چیست؟
بیماری شریان محیطی (PAD) به تصلب شرایین اندام های انتهایی مثل بازوها و پاها گفته میشود. زمانی که انسداد شراین پا شدیدتر شود در زمان حرکت کم کم احساس درد در عضلات پای خود می کنید. این علائم لنگش نامیده میشود. همین پدیده ممکن است در بازوهایتان نیز اتفاق بیفتد اگرچه کمتر متداول است.
اگر PAD در شما تشحیص داده شود درمان‌های مختلفی وجود دارد که شما می توانید علاوه بر پیگیری سبک سالم زندگی آنها را امتحان کنید. پزشک شما ممکن است یک برنامه ورزشی تحت نظارت را چندین بار در هفته پیشنهاد دهد که بر استفاده از عضلات پا تاکید دارد. با گذشت زمان تحمل شما در برابر حرکات ورزشی بیشتر شده و علائم لنگش کاهش می یابد.
طبقه‌بندی داروهای مورد استفاده بیماری شریان محیطی (PAD)
پرشکتان ممکن است داروهایی را برای کمک به بهبود علائمتان تجویز نماید. داروها برای PAD در سه طبقه اصلی قرار می گیرد:
- متسع کننده عروق: این دسته از داروها به اتساع و شل کردن رگها کم کرده و امکان جریان بیشتر خون را فراهم می آورند.
- داروهای کلسترول: این داروها سطح کلسترول خون را ماهش داده و تاثیرات ضد التهابی دارند.
- رقیق کننده های خون: این داروها مانع از ایجاد لخته های خون در محل بیماری شده و ریسک انسداد ناگهانی رگها را کاهش می دهند.
اگر یک برنامه ورزشی تحت نظارت و دارودرمانی نتوانست به شما در کاهش علائم کمک نماید، پزشکتان ممکن است مداخلات تهاجمی تر مثل استنت گذاری یا جراحی بایپس انسدادها را پیشنهاد دهد. با متخصص قلب و عروق خود برای بررسی روش‌های تهاجمی مناسب خود مشورت کنید.
برای پیشگیری از بیماری شریان محیطی از یک رژیم غذایی سالم برای قلب استفاده کنید و سعی کنید روزانه سی دقیقه ورزش با شدت متوسط در طول روز داشته باشید. در انتها، ترک سیگار تا حد زیادی روند تصلب را در همه شریان کند می کند.
بیشتر بخوانید: ۷ نکته برای کمک به فرد سیگاری
۳- بیماری عروق کرونری (CAD)
بیماری قلبی کرونری (CHD) یا بیماری عروق کرونری (CAD) تصلیب عروقی است که اکسیژن و مواد مغذی را به عضلات قلب می رساند. با پیشرفت تصلیب عروق عرضه خون به عضلات قلب محدود میشود و سبب علائمی نظیر درد سینه و تنگی نفس و حتی سکته قلبی را به همراه داشته باشد.
شدت تصلیب عروق می تواند در هر مورد متفاوت باشد بنابراین به شیوه های متفاوتی درمان میشود. متخصص قلب شما پس از بررسی و تشخیص توصیه هایی از پیشگیری تا مداخلات تهاجمی ارائه می دهد.
چگونه درمان میشود؟
اگر مشخص شد که مبتلا به بیماری عروق کرونری هستید سه راه اصلی برای درمان و مدیریت آن بسته به شدت و گسترش بیماری وجود دارد. همانند همیشه، اولین گام بهبود رژیم غذایی و ایجاد یک برنامه منظم ورزشی برای حصول اطمینان از داشتن یک سبک زندگی سالم می باشد.
می توان از درمان دارویی نیز در کنار تغییرات سبک زندگی ساتفاده کرد. سه طبق اصلی دارویی برای درمان بیماری عروق کرونری موجود می باشد:
- رقیق کننده های خون: که مانع از ایجاد لخته های خون میشوند.
- داروهای کلسترول: که سطح کلسترول را کاهش می دهند.
- داروهای ضد آنژین: این داروها درد سینه را به شیوه های مختلفی کاهش می دهند.
متخصص قلب تان به شما در یافتن بهترین ترکیب دارویی کمک می نماید.
اگر بیماری عروق کرونری شما علی‌رغم درمان دارویی پیشرفت کرد ممکن است کاندید جراحی بایپس شریان کرونری قلب باز (CABG) باشید. این روش خطرات و مزایایی دارد. تیم پزشکی شما بهترین گزینه را به شما ارائه خواهند داد.
چگونه می توان از آن پیشگیری کرد؟
همانند بیماری شریانی محیطی، از بیماری عروق کرونری هم می توان با کند کردن روند تصلیب شراین پیشگیری کرد. بهترین راه حل داشتن ورزش‌های هوازی به میزان کافی و رژیم غذایی سالم برای قلب می باشد. همچنین، سیگار را ترک کنید تا فاکتور خطر ابتلا به این بیماری در شما به حداقل برسد.
آیا اقدامات پیشگیرانه خاصی وجود دارد که در مورد آن با پزشک خود مشورت کنم؟
قدرتمندترین ابزار برای حفظ سلامت قلب و عروق ورزش کردن، ترک سیگار و پیروی از یک رژیم غذایی سالم است. این اصلاحات در سبک زندگی فاکتورهای خطر ابتلا به عوارض کلسترول بالا و بیماری عروق کرونری از جمله فشار خون بالا، کلسترول بالا و دیابت را در میان فاکتورهای دیگر بیشتر تحت تاثیر قرار می‌دهد. از متحصص قلب و عروق خود در مورد ریسک این بیماری در مورد خودتان سوال بپرسید. این کار به شما کمک می کند یک برنامه درمانی تنها مختص به خودتان داشته باشید. اگر سوالی در مورد اقدامات پیشگیرانه برای بیماری قلبی داشتید همه آنها را جمع کرده و در پرسیدن این سوالات چه مهم و چه کم اهمیت در دیدارتان با پزشک تردید نکنید.
آیا برخی عوارض رایج تر از بقیه هستند؟ چه چیزی من را بیشتر در معرض خطر عوارض کلسترول بالا قرار می دهد
بیماریهای قلبی عروقی (CVD) بسیار رایج هستند. فاکتور اصلی خطر CVD کلسترول بالا، فشار خون بالا، دیابت و سیگار کشیدن در میان عوامل دیگر است. در چکاپ های عمومی پزشک معمولا این فاکتورها را بررسی و مدنظر قرار می دهند که شامل کنترل فشار خون در حالت استراحت، اگر مبتلا به دیابت هستید اطمینان از کنترل خوب قند خون و پایین آوردن کلسترول به سطح قابل قبول می شود.
مقاله مرتبط: علائم اولیه هشدار دهنده بیماری قلبی
