جامع ترین علت های ورم پا
از اينكه وقتی به خانه تان می رسيد پاهايتان مثل بادكنك باد كرده خسته شده و نگران اين تورم هستيد؟ در زير بسياری از علت های ورم پا شده و بنابراين با شناخت آنها ميتوانيد گام بعدی را در رفع آن برداريد.
پا هایتان قلب دوم شما هستند!
شما بايد از پاهايتان ممنون باشيد- آنها پركارترين عضو بدن هستند. آنها هر روز با موانع زيادی برخورد مي كنند، وزن بدن شما را نگه می دارند و به شما امكان راه رفتن، دويدن، پريدن و ايستادن را می دهند. ۲۶ استخوان و بيش از ۱۰۰ عضله، تاندون و رباط در هر پا و قوزك پا به عنوان يك تيم با هم كار كرده و اين امكان را فراهم می آورند كه برسر كار، به ورزشگاه و يا خانه خود برويد.
همه اين اقدامات سبب فرسودگی پا شده و بنابراين جای تعجبی ندارد كه يكی از شكايات رايج افراد ورم پا باشد. گاهی پا به اندازه نصف سايز و يا حتی بيشتر پف مي كند چون توجهی كه شايسته آن است را نداشته ايد مثلا تمام روز سرپا ايستاده ايد و يا كفشهای تنگ به پا كرده ايد. اما التهاب پا علل ديگری نيز م تواند داشته باشد. برخی از آنها جدی بوده مي تواند نشانه ای از مشكلات بزرگتر در سلامت فرد باشد.
دلیل ورم کردن پا ها
بنابراين وقتي پا ورم مي كند دقيقا چه اتفاقي مي افتد؟ تورم چه به خاطر فشار، عدم فعاليت، آسيب ديدگی و يا هر دليل ديگری كه باشد، جريان خون به داخل و خارج پا كند شده و خون شروع می كند به انباشته شدن در رگهای خونی كه در انگشتان، پاشنه پا و وقوزك پخش شده اند. جاذبه نيز به اين كار كمك می كند. ما در ادامه علت های ورم پا را بررس می کنیم.
مدت زمان زيادی نشسته و يا ايستاده هستيد
پزشكان، پرستاران و كسان ديگري كه كارشان ايستاده است اغلب روز خود را با اين احساس به پايان می رسانند كه شايد كفشهايشان خيلی تنگ است. علتش اين است: چون زمانی كه ايستاده ايد تحرك زيادی نداريد، ماهيچه ها در ساق ها، قوزك ها و رانها شانس انقباض را ندارند و بنابراين سبب ميشود كه ورود و خروج جريان خون به پا كند شود.
همين اتفاق برای كسانی می افتد كه مدت زمان زيادی نشسته هستند. كاهش جريان خون ايجاد التهاب كرده و سبب ميشود احساس كنيد كه كفشهايتان تنگ و ناراحت است. و وقتی موقع نشستن پاهايتان را روی هم می اندازيد، رگها در موقعيتی قرار می گيرند كه التهاب را بدتر می نمايند.
در حالی كه اين التهاب در پايان روز بسيار آزار دهنده است، ولی نمی تواند قطعا نشانه ای از يك مشكل بزرگ باشد و پس از كمی راه رفتن مشكل برطرف ميشود. نيازی به ارائه هيچ گونه راه حل سخت و پيچيده ای نيست ولی اگر كارتان يكسره ايستاده است بهتر است از هر يك ساعت پنج دقيقه بنشينيد و يا پاهايتان را دراز نماييد و برعكس اگر كارتان نشسته است از هر چند وقت گهگاهی راه برويد.
اگر تورم بعد از كمي نشستن و يا ايستادن تغييری نكرد مي توانيد پوشيدن جواربهای واريس را امتحان كنيد. جواربهای واريس همان كاری را می كند كه راه رفتن انجام می دهد و كار پمپ كردن را انجام داده و كمی به جريان خون سرعت می بخشد.
زياد نمك استفاده می كنيد
از دیگر علت های ورم پا سدیم است. سديم موجود در نمك مقصر اصلی ورم پا در رژيم غذايی است چون آب را در كل نگه داشته و بنابراين سبب التهاب پا ميشود. پيشنهاد ميشود كه مصرف نمك در بزرگسالان در روز كمتر از ۲۳۰۰ ميلی گرم و يا يك قاشق چای خوری باشد.
اما بيشتر نمكی كه افراد مصرف می كنند از نمكدان نيست بلكه از غذاهای آماده و رستورانی است كه درميان اجزای تشكيل دهنده آنها پنهان بوده و به عنوان نگه دارنده اضافه ميشود. منابع اصلی نمك عبارتند از سوسيس و كالباس، اسنكهای فرآوری شده، غذاهاي فريزری، سوپهای كنسروی، نان و سس های سالاد. همه اينها را كنار گذاشته و سعی كنيد از ميوه ها، سبزيجات، دانه ها و آجيلها و غلات كامل استفاده كرده و از خوردن غذاهای فرآوری شده اجتناب كنيد.
شما باردار هستيد
در بسياری از زنان، التهاب پا بخشی اجتناب ناپذير از بارداری است. ورم پا عموما در نيمه دوم بارداری شروع ميشود. با رشد كودك، به رگهای لگن فشار وارد ميشود و كمي در جريان خون اختلال ايجاد مي گردد. تغييرات هورمونی نيز تا حدی عامل آن است. در طول بارداری، بدن شما هورمونی به نان رلاكسين توليد می كند كه سبب شل شدن مفاصل و رباطهای پا و انبساط آنها مي گردد.
التهاب یا ورم پا با پيشرفت بارداری بدتر ميشود مخصوصا زمانی كه بارداري به روزهای پايانی اش نزديك شده و دمای هوای بيرون بالا باشد. اغلب اين نوع التهاب چيزی نيست كه نگرانش باشيد. اما اگر به جاهای ديگر نيز رسيد مخصوصا به دستها و صورتتان، حتما با پزشك خود مشورت نماييد. اين مي تواند نشانه ای از يك مشكل تهديد كننده حيات به نام پره اکلامپسی باشد. پره اكلامپسی يعني شروع افزايش فشار خون كه می تواند هم براي مادر و هم برای كودك خطرساز باشد.
براي تسكين التهاب پا كه بخشی طبيعی از باردرای است، براي مدت طولانی نشسته و يا ايستاده نباشيد و از هر چند وقت دراز كشيده و پاهايتان را به سمت بالا نگه داريد. استفاده از جورابهای واريس نيز مي تواند كمك كننده باشد. همين طور ورزش كردن، استفاده از كمپرس آب سرد بر روی پاها و خوابيدن به بغل.
اگر شمكتان در اثر باردار بيش از اندازه بزرگ شده است، خوابيدن به پشت سبب وارد شدن فشار به رگها ميشود. در اين صورت خون به سختی به قلب بازگشته و گاهی سبب ميشود كه خون در رگها قابل مشاهده باشد كه منجر به واريس مي گردد.
اضافه وزن داريد
ز علت های ورم پا ها را به ليست عوارض جانبی اضافه وزن و چاقی بيافزاييد. يكي از دلايل اصلي كه افراد دچار التهاب پا مي شوند صرفا به خاطر وزن زيادی است كه دارند. شكم چربي بيش از اندازه داشته و اين چربی به جريان خون در پاها فشار وارد مي آْورد اين فشار همين طور به طرف پايين پاها پيش رفته و به التهاب و تورم پاها منجر ميشود همانند يك شلنگ باغباني كه گره خورده باشد.
اگر فكر می كنيد ورم پاهايتان به خاطر اضافه وزن است براي تاييد اين حدس به پزشك خود مراجعه نماييد سپس سعی كنيد در عادات غذايی خود تغيير ايجاد كرده. كمی ورزش نماييد تا بتوانيد تا حدي وزن اضافه خود را كم كنيد.
قوزك و يا ساق پايتان آسيب ديده است
شايد قوزك پايتان در طول ورزش در باشگاه رگ به رگ شده است و يا در زمان دويدن و يا بازی با فرزندانتان زياد ساق پاهايتان كشيده شده باشد و يا نهايتا منجر به شكستگي تنشي استخوان پا و يا انگشتان شده باشد. آسيبهايي نظير اين سبب التهاب در اطراف پا مي شوند.
یکی از علت های ورم پا واكنش طبيعی بدن به يك آسيب حاد التهاب است. خون در آن قسمت در پاشنه جمع می شود و سلولها و مايعات را با خود به همراه مي آورد. نهايتا اين سلولها و مايعات به بهبود آن نقطه كمك مي كنند. اما در عين حال ممكن است سايز پای شما بيش از اندازه بزرگ شود.
دچار نوسانات هورمونی شده ايد
حتما همه مي دانيد كه قبل از پريود تا چه حد دچار نفخ مي شويد. اين احساس ورم امري طبيعي و به خاطر نوسانات هورموني بعد از تخمك گذاري و در زمان شروع سندرم پيش از قاعدگي است. اگر نزديك آغاز سيكلتان باشد سندروم پيش از قاعدگي نيز مي تواند عامل التهاب پاها باشد. قطعا در چني زماني كمي احساس پف و ورم داريد. اين ورم در پاها به خاطر جاذبه زمين مشهودتر است.
دچار عفونت شده ايد
يك عفوت پوستي نيز مي تواند از علت های ورم پا باشد. علت مي تواند وجود يك سلوليت عفونت باكتريايي در پاها باشد. اين التهاب اغلب با پوست قرمز و گرم و زخم شده همراه است.
مبتلايان به ديابت و بيماری عروقی محيطی بيشتر در معرض عفونت قرار دارند و هر گونه عفونتی در آنها مي تواند به سرعت فراگير شود. چون جريان خون بر قسمتهای انتهايی بدن از جمله پاها كاهش مي يابد. اگر مبتلا به نوروپاتی ديابتی هستيد (يك عارضه رايج از ديابت كه بر عملكرد اعصاب تاثير مي گذارد) ممكن است به سختی متوجه وجود عفونت شويد … و بنابراين مشكل خيلي سريع حاد ميشود.
عفونت همچنين ممكن است در نتيجه پاره شدن پوست ايجاد شود چون باكتري ها مي توانند به راحتي وارد بدن شوند. عفونت همچنين مي تواند به راحتي از طريق كفشهاي تنگ و يا ناخن هايي كه داخل گوشت رفته باشند ايجاد شده باشد. بيماريهاي خاصي از جمله لوپوس و آرتروز نيز مي تواند ريسك عفونت پا را افزايش دهد.
اقدامات ساده اي نظير مرطوب كردن پوست پا به صورت مرتب باعث مي شود كه به سادگی بريده نشده و به جلوگيری از ايجاد عفونت كمك مي نمايد. معمولا می توان با استفاده از آنتی باكتری ها عفونت را بر طرف كرد اما برای تجويز دارو بايد سريعا با پزشك خود مشورت نماييد. عفونتهای قارچي را نيز می توان با داروهای ضدقارچ درمان كرد.
مبتلا به بيماری ورم لنفاوی هستيد
ورم لنفاوی بيماری است كه زماني كه مشكلی در سيستم لنفاوی به وجود می آيد ايجاد ميشود. سيستم لنفاوي بخشی از سيستم ايمنی شما است. مايع لنفاوي گلوبولهای سفيد را كه با عفونت ها مبارزه مي كنند به قسمتهای مختلف بدن حمل می كنند. مجموعه ای از گره های لنفاوی در كل بدن جا به جايی اين مايع را كنترل می كنند. اما اگر گره های لنفاوی شما آسيب ببيند و يا به خاطر جراحی و يا سرطان برداشت شده باشند، اين مايع به درستی تخليه نشده و منجر به ورم ميشود.
در كل این مورد از علت های ورم پا زمانی اتفاق مي افتد كه گره هاي لنفاوی لگن كه جا به جايی لنف را در پاهايتان كنترل مي كند، آسيب ديده و يا برداشته شود. رگهاي لنفاوي بسيار ظريف و انعطاف پذير هستند، بنابراين زماني كه عملي در كشاله هاي ران انجام شود، حتي اگر جراحي با دقت بسيار همراه باشد، ممكن است آسيب ديده و مانعي در بازگشت مايع لنفاوی ايجاد شود.
گاهی ورم لنفاوی يك بيماري مادرزادي است ولي اغلب به خاطر چاقی، سرطان و يا عفونت ايجاد ميشود. اگر فكر می كنيد علت ورم پاهايتان هر يك از اين مشكلات است، حتما با پزشك خود مشورت نماييد. در ضمن، جورابهای واريس را امتحان كرده و تا جايی كه مي توانيد پياده روی نماييد. ماهيچه ها مايع را به بيرون از كانالهای لنفاوی پمپ مي كنند. اگر بيشتر راه برويد، مي تواند برای تسكين اين نوع ورم كمك كننده باشد.
قلبتان خون كافی پمپ نمی كند
شايد حتي به فكرتان هم نرسد اما ورم پا مي تواند يكي از علائم رايج نارسايي احتقاني قلب باشد. نارسايي قلبي به اين معنا نيست كه فعاليت قلب كلا متوقف مي شود بلكه فقط خون نمي تواند به ميزان كافي خون را پمپ نمايد. اين يعني خون به سياهرگها بازگشته و به تجمع مايعات منجر مي گردد.
محل ورم مي تواند ظن شما را براي بيماري قلبي برطرف نمايد: در چنين مواردي اغلب ورم در طرف راست بدن است و ورم مشهود تر و پايدارتر از زماني است كه فرد صرفا به خاطر ايستادن بلند مدت دچار آن شده باشد. اگر ورم مدت زمان زيادي باقي ماند و زماني كه با انگشت فشار وارد كرديد پوست فرو رفته باقي ماند و دير به حالت اول بازگشت و اگر علاوه بر اينها تنگي نفس داشته و بيش از ۲٫۲ كيلوگرم در روز افزايش وزن داشتيد اينها همه مي تواند نگران كننده باشد
در رگهايتان لخته خون ايجاد شده است
شايد شنيده باشيد اين اتفاق برای كسانی افتاده است كه مدت زمان زيادی در هواپيما در پرواز بوده اند: بعد از اين كه مدت زمان زيادی بدون تحرك نشسته اند در يك طرف دچار ورم و درد شده اند … و بعد از مدتی متوجه شده اند كه يك لخته خون خطرناك به نام ترومبوز سياهرگی عمقی در آنها ايجاد شده است. اگر به موقع متوجه شوند قابل درمان است. اما اگر دير شود، لخته ممكن است به سمت ريه ها حركت كرده و عرضه اكسيژن را مختل نموده و مرگ آور باشد.
در اينجا چرا ورم در پا ايجاد ميشود؟ التهاب به خاطر وجود لخته ايجاد مي گردد. لخته سبب افزايش فشار در پشت خود مي شود و اين فشار باعث رانده شدن مايعات از رگها به بافتها می گردد..
اگرچه لخته خون در هر كسی كه برای مدت طولانی نشسته باشد می تواند ايجاد شود اما عوامل خاصی ريسك ابتلا به آن را افزايش می دهند مثل چاقي، سيگار كشيدن، بارداری، نارسايی قلبی، بيماری های كليوی وجود يك لخته خون قبلی، سرطان و يا مصرف برخی از داروهای خاص نظير قرصهای پيشگيری از بارداری.
اگرچه لخته ای كه سبب ورم پا مي شود هميشه علائم ديگري ندارد اما معمولا در پا احساس درد وجود دارد. متداول ترين علائم آن درد قابل توجه و ناراحتي در ساق پا است كه علت، ورم در اندامهاي تحتاني است. اگر بدون هيچ توضيحي دچار چنين علائمي شديد هر چه زودتر با پزشك خود مشورت نماييد و يا به اورژانس مراجعه كنيد.
راهكارهايی كه براي پيشگيری از التهاب پا در موارد ديگر گفته شد در اين مورد نيز مي تواند موثر باشد مثل ورزش كردن، حفظ وزن در محدوده سالم، و راه رفتن از هر چند وقت اگر قرار است براي مدت طولاني نشسته باشيد.
نارسايی كليوی داريد
كليه ها مسئول ايجاد تعادل در مايعات داخل بدن و خارج ساختن مايعات اضافي است. وقتي يك و يا هر دو كليه به درستي كار نكنند، پاها دچار تورم مي شوند.
اغلب كساني كه دچار ورم پا هستند به محض رسيدن به خانه دراز كشيده و پاهايشان را بالا نگه مي دارند و بدن دوباره كمي از اين مايعات اضافه را بدين صورت جذب مي كند و كليه تا حدي از شر آن خلاص مي شود. زماني كه مشكل كليوي داريد، بدن نمي تواند به راحتي از شر مايعات خلاص شود و بنابراين ورم در پاها مشهود تر ميشود. بسياري از افراد با مشكل كليوي در قسمتهاي ديگر بدن از جمله دستها و صورت نيز دچار ورم مي شوند.
شايد فكر كنيد كه درمان بيماري كليه مي تواند مشكل را رفع نمايد اما نه با دياليز كه براي موارد پيشرفته نارسايي كليه مورد نياز است. ماشين هاي دياليز همانند كليه هاي مصنوعي عمل مي كنند يعني همان كاري را انجام مي دهند كه كليه هاي شما ديگر قادر به انجام آنها نيستند. با اين وجود حتي با دياليز هم بدن نمي تواند به قدر كافي از شر مايعات خلاص شود.
در اين جا است كه دارو ها مي توانند كمك كننده باشند. براي مبتلايان به نارسايي قلبي و مشكلات كليوي اغلب ديورتيك ها (زياد كننده هاي ادرار) تجويز مي شوند. اين داروها حجم مايعات و نمك موجود در ادرار را افزايش مي دهد.
بيماری كبدی داريد
سيروز كبدی به اين معنا است كه زخمی در كبد ايجاد شده است كه علت آن می تواند هپاتيت و يا مصرف بيش از انداه الكل در طول ساليان متمادي باشد. اين زخم با ورود و خروج خون به كبد تداخل ايجاد نموده و سبب افزايش فشار خون در رگهايي كه به كبد مي روند شود (كه پرفشاري سياهرگي) ناميده مي شود و به صورت بالقوه سبب ايجاد التهاب در پاها و همچنين در شكم مي گردد (كه آسيت و يا آب آوردگي شكم نيز ناميده می شود). سيروز همچنين سبب تداخل در ايجاد پروتئينی به نام آلبومين مي شود كه اين نيز عامل ديگری برای التهاب پاها است.
داروهای ديورتيك و تغييراتی در سبك زندگي از جمله كم كردن مصرف نمك مي تواند به تسكين علائم از جمله ورم پا كمك نمايد. اگرچه كم شدن ورم پا و يا شكم نمي تواند كمكی به بهتر شدن وضعيت كبد نمايد ولي مي تواند حركت كردن و يا نفس كشيدن را تسهيل نمايد. باز هم اين كارهاي را تحت نظارت پزشك انجام دهيد چون مبتلايان به نارسايي كبد به سختي مي توانند از شر مايعات اضافه خلاص شوند.
از علائم ديگر سيروز عبارتند از ورم شكم، احساس خستگي، خونريزی و كبودی راحت، حالت تهوع، و زرد شدن پوست و چشمها. درمان شامل تغيير سبك زندگي و حتی پيوند كبد ميشود.
در ادامه بخوانید: بیماری هپاتيت چيست؟
