شناخت زردی (یرقان)

برخی از نوزادان لکه های زردی بر روی پوست خود دارند و یا بعد از تولد سفیدی چشمهایشان زرد شده است. این اتفاق زردی یا یرقان نامیده میشود. این مشکل ممکن است برای بزرگسالان نیز اتفاق بیافتد. برای بزرگسالان می تواند نشانه ای از یک بیماری جدی باشد. به همین دلیل شناخت زردی (یرقان) بسیار حائز اهمیت است.

علائمی که نشان می دهند کبد شما به درستی کار نمی کند

کبدتان به شما کمک میکند از شر ضایعات و دیگر مواد مضر در بدن خلاص شوید. اگر چیزی با این فرآیند تداخل داشته باشد، ترکیبات سمی ممکن است در بدن شما شکل بگیرند.

زردی زمانی اتفاق می­افتد که بدن نمی تواند همه بیلی روبینی را که چند روز اول بعد از تولد ایجاد شده است تجزیه نماید. زردی زمانی شکل می­گیرد که بدن شروع به تجزیه کردن گلبولهای قرمز آسیب دیده و قدیمی می­کند. رایج ترین علامت آن تکه های زرد بر روی پوست، زرد شدن سفیدی چشم ها و داخل دهان است. همچنین تیره شدن ادرار یا تغییر رنگ مدفوع نیز می تواند باشد. 

نوزادان زمانی به زردی مبتلا می­شوند که کبدشان نمی تواند همه بیلی روبینی را که در چند روز اول تولد تولید میشود را تجزیه نماید. زردی در نوزادان معمولاً به خودی خود یک یا دو هفته بعد از بین می رود. اگر طولانی تر از این زمان باقی بماند باید توسط پزشک معاینه شود.

بیماری های مختلف عامل زردی (یرقان)

در بزرگسالان بیماریهای زیادی می تواند سبب زردی شود. یکی از رایجترین علل، زمانی است که مجاری صفراوی مسدود شده باشد. مجرای صفراوی بیلی بیلین را از کبد به روده کوچک تخلیه میکند. مواد سخت سنگ ریزه شکلی که در کیسه صفرا شکل می گیرد و سنگ صفرا نامیده میشود می تواند مجرای صفراوی را مسدود نماید. سنگ های صفرا معمولاً از بیلی روبین یا کلسترول (یک ماده مومی چربی شکل) ساخته شده اند. سرطان های مجرای صفراوی نیز می تواند سبب مسدود شدن این مسیر شوند.

زردی (یرقان) همچنین می تواند نشانه ای از بیماری کبدی باشد. برخی از زردی ها به علت نوشیدن بیش از اندازه الکل یا مصرف مواد مخدر ایجاد شده باشد علت برخی دیگر می تواند شکل گرفتن چربی بیش از اندازه در کبد باشد.

سوء مصرف برخی از داروها همانند استامینوفن می تواند به کبد آسیب رسانده و به زردی تبدیل شود. همین طور هپاتیت و یا التهاب کبد. ویروسها رایج ترین علت هیپاتیت هستند. اما عوامل دیگری نیز نظیر مواد سمی یا برخی بیماریهای خاص هم می توانند عامل آن باشند.

اگر یک بیماری کبد برای مدت زمان کوتاه به طول بیانجامد کبد قادر است خود را بازسازی کند. اما اگر بیماری مزمن شود یعنی برای مدت زمانی طولانی ادامه داشته باشد می تواند به زخم شدن کبد منجر گردد. این زخم سیروز نامیده میشود. سیروز می تواند به عملکرد کبد آسیب رسانده و عاقبت به نارسایی کبدی منجر گردد.

آیا زردی (یرقان) نشانه مشکل اساسی در سلامت است؟

هر کسی که مبتلا به زردی میشود الزاما دچار یک مشکل اساسی در سلامتش نیست. برخی از افراد با بیماری که سندروم گیلبرت نامیده میشود متولد می شوند. این بیماری از توانایی کبد در تجزیه بیلی روبین می کاهد. می تواند به دوره های کوتاه افزایش سطح بیلی روبین و گاهی زردی منجر شود. اما عوارض دیگری نداشته و نیاز به درمان خاصی ندارد.

اگر نشانه ای از زردی دارید سریعا به پزشک مراجعه کنید. پزشکتان آزمایشاتی برای کبد خواهد داد تا مشخص کند زردی از چه نوعی است. درمان به علت بستگی دارد. سنگهای مثانه بیشتر با جراحی و از بین بردن سنگ درمان میشود. آسیب رسیدگی به کبد که علت آن دارو باشد نیز به محض قطع مصرف دارو بهبود می یابد. داروهای ضد ویروسی می تواند عفونتهای ویروسی هپاتیت را درمان نمایند. مبتلایان به بیماری کبد مزمن باید استفاده از الکل را محدود نمایند تا از آسیب رسیدن به عملکرد کبد اجتناب نمایند.

محققان در حال بررسی این مطلب هستند که آیا داروهای کاهنده کلسترول که استاتین نامیده میشوند می توانند مانع از پیشرفت بیماری کبد شده و یا روند آن را کند نمایند.

شما می توانید کارهایی برای محافظت از خودتان در برابر آسیب دیدگی کبد انجام دهید. در زیر نکاتی برای سالم نگه داشتن کبدتان آورده شده است:

انتخاب های عاقلانه

مراقب کبد خود باشید

غذای سالم بخورید و وزنتان را در محدوده سالم حفظ کنید.

گامهایی برای پیشگیری از عفونتهای هپاتیت بردارید. واکسن هپاتیت A و B را بزنید. همیشه بعد از استفاده از توالت، تعویض پوشک یا قبل و بعد از آماده کردن غذا دستهای خود را بشویید.

استفاده از الکل را محدود نمایید. نوشیدن زیاد الکل به کبد آسیب می رساند.

سیگار را ترک کنید.

داروها را صرفا همان طور که تجویز شده اند مصرف نمایید.

زمانی که به پزشکی مراجعه می کنید سابقه دارویی خود را به اطلاع او برسانید حتی داروهایی را که بدون نیاز به نسخه فروخته میشوند و یا مکملها.

بیشتر بخوانید: وزوز گوش یا صدای داخل گوش چیست؟