کتواسیدوز دیابتی را بشناسید

کتواسیدوز دیابتی يكي از جدي ترين عوارض ديابت است. علائم ممكن است تعجب شما را برانگيزد چون صرفا در ۲۴ ساعت يا كمتر بروز مي نمايد. اگر کتواسیدوز دیابتی درمان نشود، ممكن است فرد به كما رفته و يا حتي فوت نمايد.

در زير هر آنچه را كه لازم است در مورد يك عارضه تهديد كننده  حيات در ديابت كه کتواسیدوز دیابتی نام دارد بدانيد آورده شده است.

کتواسیدوز چه زمانی اتفاق می افتد؟

هر دقيقه كه در درمان تاخير شود فرد يك قدم به مرگ نزديك تر ميشود.  کتواسیدوز دیابتی زماني اتفاق مي افتد كه بدن به ميزان لازم انسولين توليد نكند. (کتواسیدوز دیابتی اغلب در مبتلايان به ديابت نوع يك اتفاق مي افتد اما نوعي از کتواسیدوز دیابتی براي ديابت نوع دو نيز وجود دارد.) بدون انسولين قند نمي تواند در سلولها ذخيره و به عنوان انرژي مورد استفاده قرار گيرد. بدن مجبور مي شود از سيستم پشتيبان تامين انرژي يعني سوزاندن چربي ها استفاده نمايد. در فرآيند تجزيه چربي براي كسب انرژي، بدن اسيدهاي چربي رها مي كند كه كتون ناميده ميشود.

كتونها نوع جايگزين انرژی براي بدن هستند و صرفا وجود آنها در خون نمي تواند مضر باشد. اين افزايش كتون ها در بدن كتوز ناميده مي شود و زماني اتفاق مي افتد كه تحت رژيم كم كربوهيدرات هستيد و يا حتي بعد از يك شب روزه داري هم ممكن است ايجاد شود.

پیش بینی کتواسیدوز

زماني كه فردي تحت يك رژيم محدود كننده قرار  مي گيرد مي توان پيش بيني كرد كه سطح كتونها در ادرار او بالا خواهد رفت. اما اگر كتون بيش از اندازه باشد مشكل ايجاد ميشود. فردي كه دچار ديابت است و در او يا انسولين توليد نمي شود و  يا خيلي كم توليد ميشود، كتون بيش از اندازه ايجاد شده و كليه ها نمي توانند با سرعت كافي از شر آنها خلاص شوند. کتواسیدوز دیابتی زماني اتفاق مي افتد كه كتون بيش از اندازه در خون ساخته شده و خون اسيدي شود.

در مبتلايان به ديابت نوع يك کتواسیدوز دیابتی با نوسان سطح انسولين چه از قصد ( مثلا شايد احساس كرده باشيد به اندازه كافي غذا نخورده ايد) و يا به صورت اتفاقي (مثلا اگر پمپاژ انسولين با مشكل مواجه شده باشد) اتفاق مي افتد. کتواسیدوز دیابتی همچنين ممكن است در نتيجه بيماري مثل ذات الريه و يا عفونت مجاري ادرار ايجاد شده باشد.

اگر فردي داراي ميزان نسبتا كمي انسولين بوده اما تحت فشار پزشكي حاصل از يك بيماري قرار گيرد، در اين صورت مكانيسم هاي فشار بدن فعال مي شوند تا سطح گلوكز را بالا ببرند.

همچنین بخوانید: عوارض کلسترول بالا و نحوه اجتناب از آن‌ها

علائم کتواسیدوز دیابتی

به ندرت، داروهاي خاصي مي توانند در ديابت نوع يك و دو کتواسیدوز دیابتی ايجاد نمايند. علائم اوليه کتواسیدوز عبارتند از احساس تشنگي فراوان، تكرر ادرار و خشكي دهان.

علائم ثانويه کتواسیدوز دیابتی عبارتند از حالت تهوع و استفراغ، اسهال، درد در شكم، تنگي نفس، سرگيجه و يا عدم تمركز، بي اشتهايي، ضعف و بوي بد در دهان.

در شروع کتواسیدوز فرد احساس ضعف كرده و شروع به استفراغ مي نمايد، تكرر ادرار داشته و تنفس در او بسيار بسيار تند مي شود. اين ها عكس العملهاي بدن براي جبران اسيد اضافه هستند. در زمان استفراغ فرد مقادير زيادي اسيد بالا مي آورد. در تنفس او استن (نوعي كتون) وجود دارد كه سبب مي شود دهان بوي سيب گنديده بدهد.

درمان

آزمايشات قند مبتلايان به کتواسیدوز دیابتی، قند خون بالا و مقادير بسيار كتون را نشان مي دهد. درمان کتواسیدوز دیابتی متشكل است از تزريق انسولين و مايعات IV (مايعات داخل وريدي) و كنترل سطح الكتروليت. به محض تشخيص مشكل، بايد درمان شروع شود. برخي نياز به بستري شدن دارند كه در اين صورت پزشك از هر چند ساعت سطح كتون و قند خون و الكتريوليتها را بررسي مي كند.

حرف آخر

اگر نمي دانيد كه ديابت داريد يا نه پس راهي هم براي اجتناب از کتواسیدوز نداريد. اما اگر مي دانيد مي توانيد گامهايي براي حفظ سلامت خود برداريد. كنترل ديابت امري حياتي است. حتما از رژيم سالم خوردن ميوه و سبزيجات فراوان، غلات كامل و حبوباتها و اجتناب از كربوهيدراتها و قندها پيروي نماييد. مصرف مرتب انسولين بر اساس برنامه داده شده و كنترل محتاطانه قند خون در زمان بيماري نيز به همين اندازه اهميت دارد.

اگر هر يك از علائم گفته شده را داشته  و مشكوك به کتواسیدوز دیابتی در خود هستيد سريعا به يك پزشك مراجعه نماييد.

مقاله مرتبط: دیابت و سلامت کبد: نکاتی برای کاهش ریسک بیماری کبد چرب غیر الکلی