محافظت از پوست دربرابر اشعه خورشید در فصل گرما

انسانها از خورشيد لذت مي برند. برخی حتی خورشيد را مي پرستند. نور خورشيد برای بسياری از موجودات زنده حياتی است. اما نور خورشيد جنبه خطرناكی هم دارد. می تواند به پوست شما و حتی به چشمهايتان آسيب برساند. خبر خوب اين است كه شما می توانيد با چند گام ساده بدن خود را در برابر آسيب خورشيد محفظت كرده و باز هم از تاثيرات مفيد آن لذت ببريد.

پوست تنها سپر دفاعی ما دربرابر آفتاب است.

بدن ما طوری ساخته شده است كه از خورشيد بهترين بهره را ببرد. نور خورشيد به حفظ الگوهاي خواب ما كمك مي كند و بنابراين مي توانيم در روز بيدار مانده و در شب خواب راحت داشته باشيم. دريافت كم نور، مخصوصا در ماههاي زمستان، می تواند برخي افراد را مستعد نوعی افسردگي به نام اختلال عاطفی فصلی سازد. نور خورشيد همچنين به پوست در ساختن ويتامين D كمك مي كند كه برای عملكرد درست استخوانها و سلامت ما ضروری است. با اين وجود نور خورشيد مي تواند آسيبهايی نيز ايجاد كند.

اشعه آفتاب

نور خورشيد به صورت تركيبي از اشعه ها يا امواج مرئي و نامرئي به زمين مي رسد. امواج با طول موج بالا مثل امواج راديويي براي انسانها ضرري ندارند. اما امواج كوتاه تر مثل اشعه ماوراي بنفش (UV) مي تواند مشكلاتي ايجاد كند. اشعه هاي UV با بلند ترين طول موج كه به سطح زمين مي رسند اشعه هاي UVA ناميده ميشوند. كوتاه ترين آنها اشعه هاي UVB ناميده ميشوند.

زياد قرار گرفتن در معرض اشعه هاي UVB به آفتاب سوختگي منجر ميشود. UVA نسبت به اشعه هاي UVB به عمق بيشتري از پوست نفوذ مي كند اما هر دو مي توانند بر سلامت پوست تاثير بگذارند. وقتي اشعه هاي UV وارد سلولهاي پوست ميشوند، فرآيندهاي حساسي را كه بر ظاهر و رشد پوست تاثير مي گذارند را مختل مي سازند.

قرار گرفتن در معرض اين اشعه ها، در طول زمان مي تواند سبب كم شدن خاصيت ارتجاعي پوست شود. حتي ممكن است پوست ضخيم و چرمي، چروك يا مثل يك دستمال كاغذي نازك شود. هر چه بيشتر در معرض آفتاب قرار بگيريد، پوستتان زودتر پير ميشود.

پوست شما شيوه هايي براي ممانعت و يا بازسازي چنين آسيبهايي دارد. خارجي ترين لايه پوست مداوما سلولهاي پوست مرده را دور ريخته و با سلولهاي تازه جايگزين ميشود. اگر تا به حال دچار يك آفتاب سوختگي شديد شده باشيد حتما متوجه چنين بازسازي شده ايد. ممكن است شما پوست اندازي كنيد اما در عرض يك يا دو هفته دوباره به شكل اول به نظر خواهيد آمد. وقتي در معرض اشعه ماوراي بنفش قرار مي گيريد، در هر يك از سلولها مداوما فرآيند بازسازي انجام ميشود. با اين وجود آسيب بلند مدت به پوستتان ممكن است همچنان باقي بماند.

خطرات مواجه بدون حفاظ با نور خورشید

با افزايش سن، بازسازي پوست سخت تر ميشود. در طول زمان، آسيب اشعه UV مي تواند بر پوست شما و بافت زير آن آسيب دائمي باقي بگذارد. در نتيجه، پوست شما ممكن است دچار چين و چروكهاي بيشتري شود.

زياد قرار گرفتن در معرض نور خورشيد همچنين مي تواند خطر ابتلا به سرطان پوست را افزايش دهد كه رايج ترين سرطان در كشورهاي توسعه يافته محسوب ميشود. وقتي اشعه هاي UV وارد سلولهاي پوست ميشوند، مي توانند به مواد ژنتيكي موجود در آن (كه DNA) ناميده ميشود آسيب برساند.

آسيب به DNA مي تواند سبب تغييراتي در سلولها شده و به رشد و تقسيم شدن سريع آنها منجر شود. اين رشد مي تواند به توده اي از سلولهاي اضافه كه تومور يا ضايعه ناميده ميشود منجر گردد. اين تومورها ممكن است سرطانی (بدخيم) يا بي ضرر (خوش خيم) باشند.

تظاهرات سرطان پوست

سرطان پوست ممكن است در نظر اول به شكل يك نقطه كوچك بر روي پوست به نظر آيد. برخي سرطانها در بافت اطراف عميقا نفوذ مي كنند. آنها ممكن است از پوست به ديگر اندامهاي بدن منتشر شوند.

هر ساله، بيش از دو ميليون نفر تحت درمان سرطان پوست نوع دو: کارسینوم سلول-سنگفرشی و پايه، قرار مي گيرند. اين سرطانها هم در افراد مسن و هم در جوانها ديده ميشود و حقيقتا تهديد كننده حيات هستند. ملانوم سرطان پوستي است كه رواج كمتري دارد اما جدي تر است. ملانوم از سلولهاي كه رنگ پوست (پيگمنت) را ايجاد مي كنند ايجاد ميشوند.

ضد آفتاب یکی از مراقبت های سلامتی است که از شروع ماه های گرم سال باید شروع شود. پیشنهادات جوزای بنفش در این زمینه را ببینید:

اگر يكي از اعضاي خانواده سرطان پوست داشته يا قبلا ملانوم يا سرطان پوست از نوع ديگري داشته ايد، احتمال ملانوم در شما بالاتر است. يك فاكتور خطر براي ملانوم داشتن تعداد زيادي خال يا خالهاي گوشتي بزرگ با شكلهاي نامنظم است. آفتاب سوختگي مخصوصا در كودكي مي تواند خطر ابتلا به ملانوم را افزايش دهد.

اگر در گذشته سرطان پوست داشته ايد، احتمال ايجاد يك سرطان ديگر پوست در شما بسيار بالا است. در بلند مدت نرخ ايجاد ضايعات جديد بسيار بالا است.

ژنتیک

“يكي از مهمترين عوامل تاثيرگذار بر سلامت پوست ژنتيك است كه محتواي رنگدانه پوست شما را تعيين مي كند. اين رنگدانه ها بر ميزان محافظت شما در برابر نور طبيعي خورشيد تاثير مي گذارند. اگرچه افرادي كه پوست تيره تري دارند ريسك ابتلاي آنها به بيماريها و آسيبهاي حاصل از خورشيد كمتر است اما باز هم همه افراد از همه نژادها و با هر رنگ پوستي ممكن است به سرطان پوست مبتلا شوند.

جهشهای خاص ژنتيكي مي توانند به شروع ملانوم در افراد خاصي كمك نمايند. در افراد آمريكايي-آفريقايي، يا خاورميانه يا حتي آسيايي ها از خاور نزديك هم سرطان پوست غير ملانوم كمتری ديده ميشود.

محافظت از پوست در برابر آفتاب

بهترين راه براي محافظت از سلامت پوست و پيشگيري از سرطان پوست اين است كه زياد در معرض نور خورشيد قرار نگيريم. از ماندن طولاني مدت در زير نور خورشيد اجتناب كرده و در صورت امكان به جاي ماندن در زير نور مستقيم خورشيد در سايه بمانيد. لباسهاي بلند پوشيده و در ساعتهاي بين ۱۰ صبح تا ۴ بعد از ظهر از عينكهاي آفتابي و كرمهاي ضدآفتاب استفاده كنيد. محافظت از نور خورشيد مخصوصا در اين زمان كه اشعه ها شديدتر هستند  اهميت دارد.

زمان محافظت از نور خورشيد، زماني نيست كه به بزرگسالي رسيده باشيد بلكه از سالها قبل است. پيام ما به بزرگترها اين است كه حالا زمان مراقبت از پوست كودكانتان در برابر آسيبهاي پوستي حاصل از خورشيد است. در همين زمان است كه مي توانند عادت چگونگي قرار گرفتن د رمعرض خورشيد را بياموزند و زماني است كه سالهاي زيادي پتانسيل قرار گرفتن در معرض خورشيد را دارند. يكي ديگر از عاداتي كه براي محافظت از پوست بايد به كودكان و نوجوانان خود بياموزيم عدم استفاده از تختهايي است كه به منظور برنزه كردن استفاده ميشوند.

كرمهاي ضد آفتاب با فاكتور SPF مثل ۱۵، ۳۰ يا ۵۰ مشخص ميشوند. كرم ضد آفتابي كه برچسب SPF15 دارد بدين معنا است كه ۱۵ برابر بيشتر از زماني كه كرم نداريد پوست شما را در برابر نور خورشيد محافظت مي شود. كرم ضد آفتابي كه برچسب SPF30 دارد بدين معنا است كه ۳۰ برابر بيشتر پوست شما را در برابر نور خورشيد محافظت مي شود.

عوامل اثرگذار

عوامل بسياري بر ميزان تاثيرگذاري كرم هاي ضد آفتاب تاثير مي گذارد. مواد تشكيل دهنده فعال كرم هاي ضد آفتاب در طول زمان تجزيه ميشوند بنابراين حتما به تاريخ انقضاي روي بسته آنها توجه داشته باشيد. ميزان و نحوه استفاده از كرم هاي ضد آفتاب نيز بر ميزان محافظت پوست شما در برابر آفتاب تاثير مي گذارد. عرق كردن و گذراندن زماني در آب نيز مي تواند ميزان تاثير گذاري كرم هاي ضد آفتاب را كاهش دهید.

برخي از افراد نور خورشيد را منبع ويتامين D مي دانند اما براي ايجاد شدن اين ويتامين در پوست صرفا مدت زماني كوتاه كافي است. فقط ۱۰ تا ۱۵ دقيقه نور خورشيد به پشت دستها، بازوها و صورت براي اين منظور كافي خواهد بود.

عوامل مختلفي مثل تيره بودن پوست و ابري بودن هوا مي توانند بر ميزان ويتامين D ساخته شده در پوست شما تاثير بگذارد. اما شما مي توانيد ويتامين D را از غذاها و مكمل هاي غذايي نيز دريافت كنيد. در مورد اينكه آيا نياز به دريافت مكمل ويتامين D داريد يا خير با پزشك خود مشورت كنيد.

براي محافظت پوست خود در برابر چين و چروك زودرس، آسيب ها و بيماريها، زمان قرار گرفتن خود در معرض نور خورشيد را محدود سازيد. هوشيار بودن نسبت به خورشيد چيز خوبي است. اگر متوجه لكه مشكوكي روي پوست خود شديد حتما آن را كنترل كنيد.

پيشنهادهای عاقلانه

جلوی آسيبهای پوستي را بگيريد :

• در سايه بمانيد. زمان قرا گرفتن خود در معرض آفتاب را مخصوصا بين ۱۰ صبح تا ۴ بعد از ظهر كه نور خورشيد شديدتر است را محدود كنيد.
• از كرم ضدآفتاب استفاده كنيد. از كرم هاي ضدآفتاب با SPF 15 يا بالاتر با قدرت حفاظتي در برابر UVA و UVB استفاده كنيد. اگر پوستتان خيلي روشن است، از SPF 30 يا بالاتر استفاده كنيد. ۲۰ تا ۳۰ دقيقه قبل از اينكه بيرون برويد كرم بزنيد. حداقل هر دو ساعت يكبار كرم را تجديد كنيد. در استفاده از كرم حساست به خرج ندهيد.
• پوست خود را بپوشانيد. لباسهاي آستين بلند و كلاههاي لبه دار مي توانند شما را در برابر نور خورشيد محافظت نمايند.
• از برنزه كردن خود اجتناب كنيد. در  تختهاي برنزه و لامپهاي خورشيدي از حبابهاي نور خاصي استفاده ميشود كه برنزه شدن را تسريع مي كنند اما اشعه هاي مضر UV دارند كه احتمال سرطان و آسيب به پوست را افزايش مي دهند.

بیشتر بخوانید: بیماری های پوستي رايج در ميان بزرگسالان