ادعاهاي موجود در مورد كاكائو یا شکلات

آيا شكلات حقيقتا مي تواند براي شما خوب باشد؟

بسياري از ما اين باور را دوست داريم كه کاکائو یا شکلات يك غذاي سالم است. شايد شما هم در مورد مزاياي بالقوه آن خوانده يا شنيده باشيد. خوردن شكلات مي تواند براي سلامتي مزايايي داشته باشد اما تحقيقات قطعي نيستند. از طرف ديگر زيان هاي آن ثابت شده اند. قبل از اينكه باري ديگر يه اين تهديد وسوسه برانگيز دست بزنيد يكبار ديگر فكر كنيد.

ريشه نظریه مفید بودن شكلات براي سلامتي از تحقيقات بر روي بوميان Kuna گرفته شده است كه در جزاير دور از ساحل پاناما زندگي مي كنند. ريسك بيماريهاي قلبي و عروقي يا فشار خون بالا در آنها با توجه به وزن و مصرف نمك شان پايين است. محققان متوجه شده اند كه ژنها محافظ آنها نيستند چون كساني كه از جزاير Kuna مهاجرت كرده اند دچار فشار خون بالا و بيماري قلبي با نرخ معمول شده اند. بنابراين چيز دیگری در محيط اين جزيره بايد مانع از بالا رفتن فشار خون در آنها شده باشد.

آنچه كه درمورد محيط زيست آنها بسيار قابل توجه بود ميزان كاكائويي بود كه آنها مصرف مي كردند كه به راحتي ده برابر بيشتر از اغلب ما در هر روز بود.

اما كاكائوي Kuna بسيارمتفاوت با كاكائويي است كه اغلب ما مصرف مي كنيم. ساكين Kuna نوشيدني با دانه هاي كاكائوي خشك و ساييده شده (دانه درخت كاكائو) تهيه مي كنند و مقداركمي شكر به آن اضافه مي كنند. از طرف ديگر، شكلاتي كه ما معمولا مي خوريم از دانه هاي شكلات تفت داده شده و فرآوري شده به شيوه هاي مختلف تشكيل شده است و سپس با تركيباتي مثل شير تركيب ميشود.

فرآوری شکلات

در فرآوري دو جزء اصلي به دانه هاي کاکائو یا شکلات اضافه ميشود: كاكائو جامد و كره كاكائو. پودر كاكائو با استفاده از كاكائو جامد ساخته ميشود. شكلات از تركيبي از كاكائو جامد و كره كاكائو ساخته ميشود. رنگ شكلات تا حدي به ميزان كاكائوي جامد و مواد افزودني مثل شير بستگي دارد. در كل هر چه شكلات تيره تر باشد ميزان كاكائوي جامد در آن بيشتر است. محققان بر اين باورند كه كاكائوي جامد جزء سالم شكلات است . شكلات سفيد در مقابل، اصلا كاكائوي جامد ندارد.

در دهه گذشته تحقيقات خوبي بر روي کاکائو یا شکلات انجام شده است مخصوصا در مورد تاثيرات شكلات تلخ بر روي فشار خون. تحقيقات نشان مي دهد كه افرادي كه بيشتر شكلات مي خورند فشار خون پايين تري دارند. نتايج نشان مي دهد كه شكلات در واقع فشار خون را پايين مي آورد. اين تاثير در بسياري از افرادي كه فشار خون بالا داشته و شروع به خوردن شكلات مي كنند حتي بيشتر هم مشهود است. شکلات فقط کاربرد خوراکی ندارد و در محصولات آرایشی و بهداشتی نیز استفاده می شود.

تحقیقات روی شکلات

تحقيقات آزمايشگاهي نشان داده اند كه مكانيسم هاي مختلفي ميتوانند توضيح دهنده مزاياي شكلات براي سلامت قلب باشند. با اين وجود، ثابت كردن اينكه شكلاتي كه اغلب ما مي خوريم آيا حقيقتا مي تواند اين تاثيرات را بر بدن انسان داشته باشد كار مشكلي است. كنترل ميزان شكلاتي كه افراد مصرف مي كنند و پيگيري آنها براي دوره هاي طولاني مدت كار ساده اي نيست.

آزمايشات باليني كه بر روي افراد انجام شده است نسبتا كوتاه مدت بوده است. در اين تحقيقات نشانگرهاي خطر قلبي عروقي (عوامل مربوط به سلامت قلب مثل فشار خون) بررسي شده اند نه نتايج بلند مدت مثل بيماري قلبي و سكته مغزي.

تحقيقاتي كه به دنبال بررسي تاثيرات بلند مدت شكلات هستند متكي به يادآوري افراد از ميزان شكلاتي كه مصرف كرده اند است. سپس محققان اين سطوح را با نتايج بهداشتي مقايسه مي كنند. در حالي كه مي توان رابطه هايي بين شكلات و سلامت يافت اما نمي توان ثابت كرد كه تاثيرات يك غذاي خاص هستند.

الگوی مصرف شکلات

معمولا افراد براي خودن غذا الگوي خاصي دارند. يك عاشق شكلات ممكن است کاکائو یا شکلات را همراه با چيز ديگري بخورد. ممكن است تاثير گذاشته شده فقط به خاطر شكلات نباشد بلكه شكلات در تركيب با مثلا غلات كامل يا سيگار نكشيدن باشد يعني در كل الگوي سبك زندگي است كه تاثير گذار بوده است. بنابراين جدا كردن تاثيرات هر جزء كار مشكلي است.

به نظر مي رسد كه شكلات حاوي سطوح بالاي تركيباتي است كه همچنين مانع از سرطان ميشود. اما شواهد مستقيم به گونه اي است كه نتيجه گيري در اين زمينه كار مشكلي است. از آنجايي كه سالها ممكن است طول بكشد تا سرطان ايجاد شود، به سختي مي توان ثابت كرد كه آيا خوردن شكلات مي تواند بر بيماري تاثير بگذارد يا خير. در عوض محققان به دنبال درك اين موضوع هستند كه آيا فاكتورهاي مرتبط با سرطان با مصرف شكلات تغييري مي كنند يا خير.

اگر نگران ابتلا به سرطان هستید، حتما از سرویس پیشگیری از سرطان ما استفاده نمایید! درخواست مشاوره

دکتر رضا اسدی متخصص طب پیشگیری و سلامت

در حال حاضر، برخي از تحقيقات تغييرات قابل ملاحظه اي با مصرف شكلات بر روي اين نشانگرها را نشان مي دهند. اما شواهد مبني بر اينكه شكلات مي تواند سرطان يا نرخ مرگ و مير در افراد را كاهش دهد هنوز خيلي ضعيف است. تحققيقاتي وجود دارد كه نشان مي دهد تاثيراتي مي تواند داشته باشد اما شواهد تاكنون ثباتي نداشته اند.

فواید شکلات

برخي تحقيقات همچنين نشان مي دهند كه شكلات ممكن است به پيشگيري از ديابت كمك كند. با اين وجود، چالشها در ثابت كردن اين رابطه همانند بيماري قلبي و سرطان هستند.

عامل ديگري كه سبب شده اين تحقيقات به سختي تفسير شوند اين است كه در آنها اغلب از شكلاتهاي متفاوتي استفاده شده و بنابراين تركيبات آنها و تاثيراتشان بر سلامت مي تواند متفاوت باشد.

تركيبياتي در شكلاتها كه فلاوانون ها ناميده ميشوند احتمالا مسئول تاثيرات مفيد شكلات هستند. اين تركيبات در چاي، شراب قرمز، ميوه ها و سبزيجات نيز يافت ميشوند. محتواي فلاونون هاي شكلاتهاي مختلف تا حد زيادي با هم متفاوت هستند. سطوح فلاوانون در دانه هاي كاكائو در حالت طبيعي نيز با هم متفاوت هستند. مي توان بخش زيادي از فلاونون ها را در طول فرآوري شكلات از آن جدا كرد. در واقع، شركتهاي توليد كننده اغلب اين جزء را عمدا از شكلات مي گيرند چون طعم آنها تلخ است. نتيجه نهايي اين است كه هيچ راهي وجود ندارد كه بفهميد شكلاتي كه مصرف مي كنيد حاوي سطوح بالاي فلاونون هست يا خير.

نکات مهم در مصرف شکلات

آيا بايد شكلات بخوريد؟ شكلات مي تواند كالري بسياري داشته باشد و اهميت داشتن وزن مناسب را همه مي دانند. اگر شما شكلات مي خوريد، حتما مراقب محتواي كالري، شكر و چربي آن باشيد.

براي كساني كه در حال حاضر شكلات مصرف مي كنند، پيشنهاد مي دهيم كه شكلات تلخ مصرف كنند نه شكلات سفيد يا شيري. در اين شكلاتها هيچ سودي نيست. فقط باعث ميشوند كالري اضافه دريافت كنيد.

اما اگر شكلات مصرف نمي كنيد نيازي نيست مصرف آن را شروع كنيد. علم به ما اجازه نمي دهد كه مصرف آن را پيشنهاد دهيم چون شواهد كافي نيستند.

در ضمن، تحقيقات در زمينه تاثيرات شكلات و بسياري از مواد غذايي ديگر ادامه دارد.

انتخابهاي عاقلانه

خوردن شكلات

اگر در حال حاضر شكلات نمي خوريد، تحقیقات آن قدر ها كافي نيستند كه به شما پيشنهاد دهيم مصرف آن را شروع كنيد. اما اگر در حال حاضر شكلات مي خوريد، براي سلامت خود به نكات زير توجه داشته باشيد:

• تا جايي كه مي توانيد شكلات تلخ مصرف كنيد.
• از مصرف شكلاتهاي شيري و سفيد اجتناب كنيد. همچنين شكلاتهايي كه داخل آنها با چيزي پر شده است مثل ترافلها را مصرف نكنيد.
• شكلات داغ را با كاكائوي شيرين نشده، آب يا شير فاقد چربي و كمي شكر درست كنيد.
• به جاي موادي كه ارزش خوراكي ندارند مثل بستني هاي پرچرب يا شكلاتهاي مملو از شكر از شكلات تلخ استفاده كنيد.
• مواظب كالري كل مصرفی خود باشيد. شكلات كالري بالايي دارد و ضرر اضافه وزن بيشتر از هر گونه مزيتي است كه ترکيبات شكلات مي تواند داشته باشد.