حقایقی در مورد اختلالات رشد

اختلالات رشد گروهی از مشکلات هستند که به خاطر نقصی در حوزه های فیزیکی، یادگیری، زبان و رفتار  به وجودآمده اند. این مشکلات در طول دوره رشد شروع می شوند و می توانند بر عملکرد روزمره فرد تاثیر گذاشته و معمولا در تمام طول زندگی فرد باقی می مانند.

مراحل اصلی رشد

مهارتهایی مثل برداشتن اولین قدم، خندیدن برای اولین بار و “بای بای کردن” مراحل اصلی رشد نامیده میشوند. کودکان در نحوه بازی کردن، یاد گرفتن، صحبت کردن، رفتار کردن و حرکت کردن (برای مثال خزیدن و راه رفتن) از مراحل خاصی می­گذرند.

هر کودکی با  سرعت خاص خودش رشد می کند بنابراین نمی توان دقیقا گفت که هر کودکی چه زمانی مهارت خاصی را می­آموزد. با این وجود، مراحل اصلی رشد ایده ای کلی در مورد تغییراتی که انتظار می رود کودک با افزایش سن داشته باشد به ما می دهد.

شما به عنوان والدین،  فرزند خود را بهتر از هر کس دیگری می شناسید. اگر کودکتان نتوانسته انتظاراتی که از سن او می رود برآورد یا فکر می کنید در نحوه بازی کردن، یاد گرفتن، صحبت کردن، عمل کردن و حرکت کردن مشکلی دارد با پزشک کودک خود صحبت کرده و او را در جریان دغدغه خود قرار دهید. منتظر نباشید. هر چه زودتر عمل کنید تفاوت بیشتری حاصل میشود.

همچنین بخوانید: آیا قد ارثی است؟

کنترل و غربالگری رشد

رشد یک کودک با مشارکت والدین و مراقبین بهداشت و پزشکان پیگیری میشود. در هر ملاقات دوره پزشک تاخیرات یا مشکلات رشد را بررسی کرده و با والدین در مورد دغدغه هایی که ممکن است در این رابطه داشته باشند صحبت می کنند. این کار کنترل رشد نامیده میشود.

هر گونه مشکلی که در طول کنترل رشد مشاهده شود باید با غربالگری رشد پیگیری شود. غربالگری رشد یک تست کوتاه است که نشان می دهد آیا کودکی مهارتهای اساسی سن خودش را دارید و یا اینکه دچار تاخیر است. اگر کودکی دچار اختلال رشد بود باید هر چه زودتر کمک گرفته شود. تشخیص و مداخله زودهنگام می تواند تاثیر قابل توجهی بر یادگیری مهارتهای جدید و همچنین کاهش نیاز به مداخلات پرهزینه در طول زمان داشته باشد.

علل و عوامل خطر

اختلالات رشد ممکن است در هر زمانی در طول دوره رشد ایجاد شده و در طول دوره حیات فرد باقی بماند. اغلب اختلالات رشد قبل از تولد نوزاد شروع میشود اما می تواند پس از تولد هم به خاطر جراحت، عفونت یا فاکتورهای دیگر ایجاد شده باشد.

اغلب اختلالات رشد در نتیجه ترکیبی از عوامل ایجاد میشوند. این عوامل عبارتند از ژنتیک، سلامت پدر و مادر و رفتارهای آنها (مثل سیگار کشیدن و نوشیدن الکل) در طول بارداری، عوارض حاصل از زایمان و قرار گفتن مادر یا کودک در معرض سطوح بالای مواد سمی میشود. برای برخی از اختلالات رشد مثل سندروم جنین الکلی که به خاطر نوشیدن الکل در طول بارداری حاصل میشود ما علت را می دانیم اما برای برخی دیگر نه.

نمونه هایی از اختلالات رشد

در زیر نمونه هایی از هر آنچه که در مورد اختلالات رشدی خاص می دانیم آورده شده است.

• حداقل ۲۵ درصد ناشنوایی ها در نوزادان به خاطر عوفنتهای مادری در طول بارداری مثل عفونت سیتومگالوویروس (CMV)، عوارض پس از زایمان و جراحت سر ایجاد شده اند.
• برخی از رایج ترین علل ناتوانایی ذهنی از جمله سندروم جنین الکلی، بیماریهای کروموزومی و ژنتیکی مثل سندروم داون و سندروم ایکس شکننده و عفونتهای خاصی در طول بارداری هستند.
• کودکانی که خواهر یا برادری مبلا به اوتیسم دارند در خطر بالاتر داشتن اختلال طیف اوتیسم هستند.
• کم بودن وزن در زمان تولد، تولد زودتر از موعد، چندقلو زایی و عفونتها در طول بارداری سبب افزایش ریسک بسیاری از ناتوانایی های رشدی را افزایش می دهند.
• یرقان درمان نشده پس از تولد (بالا بودن سطح بیلی روبین در خون در چند روز اول پس از تولد) می تواند منجر به یک آسیب به مغز شود که کرن‌ایکتروس نامیده مشود. احتمال اینکه کودکان مبتلا به کرن‌ایکتروس  دچار فلج مغزی، مشکلات شنوایی و بینایی و مشکلاتی در رشد دندان شوند بسیار زیاد است. تشخیص زودهنگام و درمان یرقان کودکان تازه متولد شدهمی تواند مانع از کرن‌ایکتروس شود.

چه کسانی مبتلا میشوند؟

اختلالات رشدی می توانند در میان همه نژادها، قومیت ها و گروههای اجتماعی اقتصادی اتفاق بیافتد. برآوردهای اخیر در کشورهای توسعه یافته نظیر آمریکا نشان می دهد که در حدود یک نفر از هر شش نفر یا در حدود ۱۷ درصد کودکان ۳ تا ۱۷ ساله یک یا چند تا از اختلالات رشدی زیر را دارند.

• اختلال بیش فعالی کم توجهی
• اختلال طیف اوتیسم
• فلج مغزی
• ناشنوایی
• ناتوانایی ذهنی
• ناتوانایی یادگیری
• و دیگر تاخیرات در رشد
• زندگی کردن با اختلال رشد

کودکان و بزرگسالان مبتلا به اختلالات رشد نیاز به برنامه های مراقبتی بیشتری دارند تا بتوانند سالم، فعال و بخشی از جامعه باقی بمانند.

داشتن اختلال رشد به این معنا نیست که فرد سالم نیست یا نمی تواند سالم باشد. سالم بودن برای همه ما به یک معنا است- خوب بودن و خوب ماندن تا بتوانیم زندگی کامل و فعالانه داشته باشیم. این شامل داشتن ابزارها و اطلاعات برای داشتن انتخاب های سالم و نحوه پیشگیری از بیماری ها میشود. مشخص شده است که برخی از مشکلات در سلامت مثل آسم، مشکلات معده و زوده، اگزما و حساسیتهای پوستی و سردردهای میگرن در افراد مبتلا به اختلالات رشدی بیشتر است. بنابراین بسیار مهم است که کودکان دچار اختلالات رشدی همیشه تحت نظر پزشک باشند.

بیشتر بخوانید: پیش بینی قد کودک در بزرگسالی