دیابت و سلامت کبد: نکاتی برای کاهش ریسک بیماری کبد
دیابت نوع دو یک بیماری مزمن است که بر نحوه متابولیسم قند در بدن شما تاثیر می گذارد. این اتفاق زمانی می افتد که بدن نسبت به انسولین مقاومت پیدا می کند. یان می تواند به عوارضی از جمله بیماری کبدی منجر گردد.
بیماری کبد از بسیاری از جهات تا زمانی که بسیار پیشرفته نشود قابل تشخیص نیست. همین امر سبب شده تشخیص آن سخت تر باشد و درمان اولیه بیماری کبد به تعویق بیافتد. خوشبختانه، راههایی برای کاهش ریسک بیماری کبد با دیابت نوع دو وجود دارد. مطلب زیر را بخوانید تا در مورد بیماری کبد در دیابت نوع دو و نحوه کاهش ریسک ابتلا به آن بیشتر بدانید.
چه انواعی از بیماری کبدی بر افراد مبتلا به دیابت نوع دو تاثیر می گذارد
تعداد زیادی از افراد در جهان مبتلا به دیابت هستند. اغلب آنها مبتلا به دیابت نوع دو هستند. افراد مبتلا به دیابت نوع دو در معرض بیماریهای متعدد مربوط به کبد هستند از جمله بیماری کبد چرب غیر الکلی (NAFLD)، زخم شدید کبد، سرطان کبد و نارسایی کبد.
از این میان، NAFLD مخصوصا در میان مبتلایان به دیابت نوع دو رایج است.
NAFLD چیست؟
NAFLD بیماری است که در آن چربی اضافه در کبد ساخته میشود. نوعا، چربی اطراف کبد به نوشیدن زیاد الکل مربوط میشود. اما در NAFLD، تجمع چربی به خاطر مصرف الکل نیست. این امکان وجود دارد که NAFLD به خاطر دیابت نوع دو ایجاد شود حتی اگر الکل مصرف نمی کنید.
بر اساس یک تحقیق در سال ۲۰۱۹ در حدود ۵۰ تا ۷۰ درصد افراد مبتلا به دیابت دچار NAFLD میشوند. در مقایسه، تنها ۲۵ درصد جمعیت عمومی به این بیماری مبتلا هستند. شدت NAFLD همچنین با حضور دیابت بدتر میشود. دانشمندان باور دارند که یک نقص متابولیکی همانند آنچه که در دیابت نوع دو دیده میشود سبب میشود اسیدهای چرب در خون آزاد شوند، نهایتا در یک ظرف آماده مثل کبد تجمع یابند.
خود NAFLD معمولا علائمی ایجاد نمی کند اما می تواند ریسک بیماری های دیگر نظیر التهاب کبد یا سیروز را افزایش دهد. سیروز زمانی ایجاد میشود که آسیب به کبد سبب ایجاد بافت زخمگاهی و جایگزین شدن آن به جای بافت سالم شود و در نتیجه کار کردن کبد را دچار مشکل نماید. NAFLD همچنین سبب افزایش رسک سرطان کبد میشود.
نکاتی برای سلامت بیشتر کبد
اگر با دیابت نوع دو زندگی میکنید با رعایت چندین نکته می توانید از کبد خود محافظت نمایید. همه این معیارها بخشی از یک سبک زندگی سالم هستند و می توانند به کم کردن ریسک برخی دیگر از عوارض دیابت نوع دو را نیز کاهش دهند.
وزن خود را در محدوده سالم نگه دارید
بسیاری از مبتلایان به دیابت نوع دو دچار اضافه وزن یا چاقی هستند. همین امر می تواند فاکتوری تاثیرگذار در NAFLD باشد. همچنین ریسک سرطان کبد را افزایش می دهد. کاهش وزن می تواند نقشی مهم در کمک به کاهش چربی کبد و ریسک بیماری کبدی داشته باشد. برای پیدا کردن راههای سالم برای کاهش وزن با پزشک خود مشورت کنید.
قند خون خود را مدیریت کنید
همکاری با تیم پزشکی برای مدیریت قند خون یک خط دفاعی دیگر در مقابل NAFLD است. برای مدیریت قند خون موارد زیر می تواند کمک کننده باشد:
- غذاهای غنی از فیبر و کربوهیدراتهای سالم را در رژیم غذایی خود بگنجانید
- در فواصل منظم غذا بخورید
- زمانی که سیر شدید دست از غذا خوردن بردارید
- مرتبا ورزش کنید
- هر دارویی را که پزشکتان برای مدیریت قند خونتان تجویز کرده است باید حتما مصرف کنید. همچنین پزشکتان به شما خواهد گفت که ز هر چند وقت یکبار باید آزمایش قند خون بدهید.
- یک رژیم غذایی متعادل داشته باشید
برای کمک به مدیریت دیابت نوع دو و کم کردن ریسک بیماری کبد و عوارض دیگر پزشکتان ممکن است توصیه کند تغییراتی در رژیم غذایی خود اعمال نمایید. برای نمونه ممکن است شمار ا تشویق نماید غذاهایی را که چربی، قند و نمک بالایی دارند را محدود نمایید. بسیار اهمیت دارد که غذاهایی را بخورید که غنی از فیبر و مملو از مواد مغذی باشند مثل میوه ها، سبزیجات و غلات کامل.
مرتبا ورزش کنید
ورزش مرتب و خوردن غذای سالم می تواند مانع از ایجاد فشار خون و کاهش فشار خون بالا شود.
می توانید با روشهای زیر فشار خون خود را کاهش دهید
- مصرف سدیم را در رژیم غذایی خود به حداقل برسانید
- سیگار را ترک کنید
- مصرف کافئین را قطع نمایید
مصرف الکل را قطع نمایید
نوشیدن بیش از اندازه الکل مشکلات بسیاری برای سلامت ایجاد می کند. مخصوصا زمانی که صحبت از کبد میشود، الکل می تواند به سلولهای کبد آسیب رسانده و آنها را تخریب نماید.
نوشیدن در حد متعادل یا کلا قطع مصرف آن می تواند مانع از این امر شود.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
در بسیاری از موارد NAFLD هیچ گونه علائمی ندارد. به همین دیلیل است که زمانی که بیماری کبد در افراد تشخیص داده میشود غافلگیر می شوند.
اگر مبتلا به دیابت نوع دو هستید، باید مرتبا برای کبد خود تحت نظر پزشک باشید. آنها عوارض بالقوه دیابت از جمله بیماری کبد را تحت نظر قرار می دهند. برای نمونه ممکن است از شما بخواهند آزمایشات آنزیم کبد یا سونوگرافی انجام دهید.
NAFLD و دیگر انواع بیماری کبد اغلب بعد از آزمایشات معمولی خون یا سونوگرافی تشخیص داده میشود که علائم مثل بالا بودن آنزیم های کبدی یا وجود زخم نشان می دهند که مشکلی وجود دارد.
همچنین اگر علائم زیر را در خود مشاهده کردید حتما باید به پزشک مراجعه کنید:
- زرد شدن پوست و چشم ها که با عنوان یرقان شناخته میشود
- درد و التهاب در شکم
- التهاب در پاها و قوزک پا
- خارش پوست
- ادرار رنگ تیره
- مدفوع قیری رنگ
- وجود خون در مدفوع
- خستگی مزمن
- استفراغ یا حالت تهوع
- کاهش اشتها
- افزایش کبودی در بدن
حرف آخر
یکی از عوارض بالقوه دیابت نوع دو بیماری کبد از جمله NAFLD است. مرتبا با پزشک خود در تماس باشید و یک سبک زندگی سالم داشته باشید. این ها گامهایی است که می توانید در جهت محافظت از کبدتان و مدیریت ریسک عوارض حاصل از دیابت نوع دو بردارید.
بیماری کبد همیشه سبب علائم قابل توجه نمیشود اما می تواند آسیبهای جدی در پی داشته باشد. به همین دلیل است که چکابهای مرتب توسط پزشک و پیروی از توصیه های آنها برای انجام تستهای غربالگری کبد اهمیت دارد.
کلمات کلیدی: کبد، دیابت نوع دو، بیماری کبد چرب غیر الکلی (NAFLD)، سرطان کبد
