آیا اختلال کاهش توجه و بیش فعالی واقعی است؟

آیا کسانی را می شناسید که برایشان سوال باشد آیا ADHD واقعا وجود دارد؟ یا خودتان هم شک دارید؟

همه گروههای پزشکی معتبر از جمله آکادمی پزشکی اطفال آمریکا، انجمن پزشکان آمریکا، انجمن روان درمانی آمریکا و موسسه ملی سلامت، وجود اختلال بیش فعالی نقص توجه را به عنوان یک بیماری واقعی که نیاز به درمان دارد تایید کرده اند.

اما افرادی از جمله پزشکان و درمانگرهایی  وجود دارند که موافق نیستند.

جمله “آیا ADHD ساختگی است” یا “انتقادات به ADHD ” را در یک موتور جستجوگر تایپ کنید و صفحات بیشماری را خواهید دید که در آنها گفته شده وجود این بیماری بحث برانگیز است. در میان آنها مقالات و کتابهای زیادی دیده میشود. برخی می گویند مشکل از اینجا شروع میشود که چگونه این بیماری تشخیص داده میشود.

موارد بسیار؟

منتقدان زیاد بودن تعداد موارد ADHD را زیر سوال می برند.

در اغلب کشورهای اروپایی به هیچ وجه تعداد تشخیص داده شدگان ADHD به اندازه کودکان آمریکایی نیست. درست است افراد زیادی در سالهای اخیر مبتلا به این بیماری تشخیص داده شده اند. شاید دلیلش این باشد که امروزه افراد نسبت به این بیماری آگاهی بیشتری پیدا کرده اند و تا حدی هم می تواند به این خاطر باشد که دستورالعلهایی که سابقا متخصصان در حوزه سلامت از آن برای تشخیص این بیماری استفاده می کردند از سال ۲۰۱۳ تغییر یافته است.

آیا ADHD حقیقتا وجود دارد؟

مساله دیگر این است که اغلب کودکان نادرست به این بیماری تشخیص داده میشوند. دکتر ریچارد سئول پزشک و عضوی از آکادمی متخصصین اطفال آمریکا و آکادمی نورولوژی آمریکا می نویسد :”ADHD وجود ندارد. شکی نیست که علائم ADHD حقیقی هستند. اما باید اشاره کرد که تعداد زیادی از بیماری ها و مشکلات در سلامت هستند که می تواند این علائم را تولید کنند.”

مسائل رایجی که می توانند سبب مشکلات در توجه و بیش فعالی شوند عبارتند از اختلالات خواب، افسردگی و مشکلات دیداری و شنیداری.

چالش تشخیص

یک پزشک یا درمانگر سابقه سلامت شما را در نظر می گیرد، علائمی را که به او می گویید بررسی می کند، و خود نیز متوجه برخی از علائم در هنگام مشاهده شما میشود و از افراد دیگری که شما را به خوبی می شناسند (معمولا افراد خانواده و معلم مدرسه کودک شما) سوالاتی می پرسد. ممکن است از مقیاس درجه بندی مشکلات رفتاری کانرز یا پرسشنامه وندربیلت برای درجه بندی اینکه برخی از رفتارهای خاص تا چه اندازه ای و با چه توالی اتفاق می افتند استفاده شود. این رفتارها عبارتند از:

• به نظر می رسد وقتی با او مستقیما صحبت می کنند گوش نمی دهد
• در سازماندهی وظایف و فعالیتها مشکل دارد
• در منتظر شدن و به صف ایستادن مشکل دارد

یک پزشک یا درمانگر ممکن است در تشخیص اشتباه کند مخصوصا اگر تجربه کافی در ADHD نداشته باشد. در اغلب موارد مبتلایان به این اختلال دچار یک مشکل دیگر در سلامت نظیر افسردگی یا سوء مصرف مواد هم هستند. این مسائل خود می توانند به ADHD منجر شوند و تشخیص درست را مشکل تر می سازند.

پیشنهاد میشود که پزشک معاینه کامل فیزیک انجام داده و سابقه پزشکی بیمار را بررسی نماید. همچنین مراجعه به یک روان پزشک نیز عاقلانه است. آنها فرصت کافی برای انجام ارزیابی های بسیار دقیق را دارند. در سال ۲۰۱۳، سازمان غذا و داروی آمریکا استفاده از NEBA را تایید کرد. NEBA یک ابزار پزشکی است که از امواج مغز برای کمک به متخصصان بالینی در تشخیص اینکه آیا علائم کودک مربوط به ADHD است یا بیماری های دیگر کمک می کند. تحقیقات نشان می دهد که از این شیوه می توان در ترکیب با روشهای تشخیص سنتی استفاده کرد.

تفاوتهای مغز

پزشکان همه چیز را در مورد نحوه تاثیرگذاری ADHD بر مغز نمی دانند. اما تصویرهایی نظیر MRI نشان می دهد که تفاوتهای آشکاری میان افراد مبتلا به آن و افراد سالم وجود دارد مثلا در قسمت قشر پیش پیشانی یعنی قسمتی از مغز که در رفتار، حل مساله و عواطف نقش دارد. در مبتلایان به ADHD، فعالیت این بخش از مغز متفاوت با کسی است که مبتلا به این بیماری نیست.

نقش درمان

برخی از کارشناسان به این واقعیت اشاره می کنند که درمان به عنوان شواهدی برای واقعی بودن این اختلال عمل می کند. گلیکمن’می گوید زمانی که با بزرگسالان مبتلا به ADHD و والدینی که کودکان مشکوک به ADHD کار می کنم به آنها می گویم که تحقیقات بدست آمده از هزاران بیمار نشان می دهد که رفتار درمانی همانند گفتگو درمانی و یا دارو درمانی علائم ADHD را بهبود می دهد.

درمان اغلب شامل استفاده از دارو و درمانهای مختلف میشود. از آنجایی که برخی از این داروها می توانند محرک باشند برخی از نوجوانان و بزرگسالانی که به این مشکل مبتلا نیستند هم برای افزایش تمرکز خود از این داروها استفاده می کنند.

برخی از افراد برای دریافت داروهای اعتیاد آور به پزشک مراجعه کرده و ادعا می کنند علائم ADHD را دارند تا پزشک برایشان دارو تجویز کند. اما عموما این گونه نیست.

اگر تردید دارید

می توانید نظر یک متخصص دیگر مثل یک روان درمان یا روان شناس را که برای کمک به تشخیص و درمان این بیماری تخصص کافی دارد را نیز جویا شوید.او می تواند با شما در مورد نحوه عملکرد ADHD به شیوه ای که به شما مربوط میشود صحبت کرده و به شما کمک کند یک راهکار عملی برای درمان بیابید. و همین راهکار می تواند کیفیت زندگی شما را بهبود دهد.

اگر مطمئن شدید که مورد شما ADHD است گزینه های درمانی به غیر از دارو عبارتند از ورزش مرتب، کاهش زمان استفاده از صفحه مانیتورها (مخصوصا با رسانه های پرسرعت مثل بازی های ویدئویی) و تشویق به خود کنترلی تا به کودکان کمک شود آرام بمانند و در مدرسه و خارج از آن عملکرد خوبی داشته باشند.

کلمات کلیدی: اختلال کاهش توجه و بیش فعالی (ADHD)، افسردگی، روان پزشک، درمانگر، رفتار درمانی